Andvari - 01.10.1960, Page 96

286
IIELGI SÆMUNDSSON
ANDVARI
og sér ekki
blómið
sjáum við
ásýnd þína
Guð.
Sumir hinir, sem meira láta, ná hvorki
þessari mynd né þessum tóni. Svona
yrkir sá einn, sem kennir skáldlegrar til-
finningar.
Sigfús Daðason sætti allt of hörðum
dómum ýmissa gagnrýnenda fyrir „Ljóð“
sín, sem hann orti ungur 1947—1951,
en aðrir reyndu að hefja þann skáldskap
hans til skýjanna. Af þeim kvæðum var
rammt heimspekibragð, og skynjunin
átti ekki nærri alltaf samleið með álykt-
uninni, en menningarleg og listræn við-
leitni höfundarins þurfti engum að dylj-
ast, þó að formið væri ósköp laust í reip-
unum. „Hendur og orð“ er samt ólíkt
meiri bók að öllum árangri, skáldið hefur
dvalizt lengi suður á Frakklandi og orðið
sér úti um þroska og reynslu franskra
mennta, enda ræður Sigfús sýnu betur
við verkefni sín en áður var. Þó er sam-
búð heimspekinnar og skáldskaparins enn
ábótavant, ályktanirnar bera skynjunina
einhvern veginn ofurliði, höfundurinn
leggur ríka stund á að sanna lesandanum
mannvit sitt og ýmis konar kunnáttu, en
tekst ekki að sama skapi að opinbera hon-
um frumlega skáldgáfu. Tæknikunnátta
og heimspekiþekking þarf svo sem ekki
að gera kvæði lífvænleg, ljóðlist verður
ekki stunduð á sama hátt og blómarækt
í suðrænum gróðurhúsum. Bók Sigfúsar
er dálítið tortryggileg vegna þess, hve
yrkisefnin eru óíslenzk. Kannski er barna-
skapur að inna eftir jarðsambandi, þegar
um ljóðlist er að ræða, en skáld finnur
ekki til nema á einu máli og getur varla
samlagazt öðrum örlögum en sinnar þjóð-
ar, heimsborgari verður sá einn, sem hef-
ur tileinkað sér líf og sögu átthaganna.
En þessa verður ekki vart að heitið geti
í kvæðum Sigfúsar. Hann yrkir óháð
stað og stund, en eru þetta ekki viðsjár-
verð erlend áhrif? Ég veit og skil að vísu
nauðsyn þess, að íslenzk skáld læri af
meisturum heimsbókmenntanna, en þau
verða að íslenzka áhrif sín, svo að þau
gerist reynsla þeirra og komist á fram-
færi við íslenzka lesendur. Þetta hefur
Sigfúsi Daðasyni mistekizt. Hann virðist í
ljóðum sínum tala við sjálfan sig frammi
fyrir stofuspegli, en láta umhverfið og
mannlífið lönd og leið. Hitt er tvímæla-
laust, að margar ályktanir hans eru snjall-
ar og tímabærar, og ljóðstíll hans ein-
kennist af ríkri samvizkusemi og einlægri
nærfærni, þó að flest yrkisefnin sverji
sig í ætt við tilgerð þeirra, sem hafa varla
viðþol fyrir vitsmunum. Kvæðin eru
undantekningalítið teygð í langar ljóð-
línur, og þá hættir mörgum við að kom-
ast á vald sviplausrar jafnsléttu, en sú
ógæfa hendir ekki Sigfús Daðason. Hann
situr í turni vandvirkninnar og sér þaðan
langt og vítt, en er þar einsetumaður og
sjaldan í kallfæri við lesendurna. Flann
þarf að byggja stærri turn og efna til
mikils gestaboðs, svo að skáldskapur hans
svari fyrirhöfn. En aðfinnslur mínar
hagga ekki þeirri staðreynd, að Sigfús
Daðason ætlast mikið fyrir i ljóðagerð
sinni, enda eins konar foringi róttæku
deildar ungu skáldanna vegna mennt-
unar sinnar og lífsskoðunar. Eigi að síður
er skáldskapur hans einkennilega fjarlæg-
ur og framandi þeim lesendum, sem hann
vill vísa til vegar. Nútímamaðurinn hef-
ur raunar lært að fljúga óraleiðir háloft-
anna og kafa hyldýpi úthafanna, en samt
er hann óþægilega settur í samfélagi og
þjóðlífi án fótfestu. Smámunasamir fagur-
kerar koma aldrei við sögu byltingarinn-