Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1998, Blaðsíða 8

Andvari - 01.01.1998, Blaðsíða 8
6 GUNNAR STEFÁNSSON ANDVARI kveðinn upp endanlegur dómur.“ Bjarni segir einnig að fáir íslendingar hafi í lifanda lífi verið umdeildari en Jónas, en „jafnvel þeir sem honum voru í meginatriðum andsnúnir verða að viðurkenna hans miklu áhrif.“ (Mbl., Reykjavíkurbréf, 18. ágúst 1968). Það eru einmitt áhrifin á samtíðina sem hér skipta máli. Þau eru ekki bundin formlegum þjóðfélagsstöðum. Jónas frá Hriflu var að vísu ráðherra í nokkur ár, en margir hafa haft jafnmikil völd og hann að formi til, ýmsir meiri, og skildu þó varla eftir sig nein merkjanleg spor. Áhrif Jónasar fólust í hugmyndaauðgi hans, pólitískri yfirsýn og hæfileika til að orka á hugi manna í málflutningi og persónulegri kynningu. Það má líka taka dæmi úr sögu íslenskrar kirkju og kristni. Séra Friðrik Friðriksson var vafalaust mesti kristindómsboðandi íslendinga á þessari öld og gegndi hann þó eng- um forustustörfum innan þjóðkirkjunnar. Þarna kom til sú trúarlega köllun sem hann hlaut og hið persónulega áhrifavald sem hann hafði yfir ungum mönnum. Á þessu ári kvaddi þjóðin höfuðskáld sitt, Halldór Kiljan Laxness. Ársins 1998 verður minnst sem dánarárs hans. Penninn var hans veldistákn. Og Halldóri entist gæfa til að neyta snilligáfu sinnar, lifa og starfa langan aldur. Á sínum ferli var hann sá maður sem brá stærstum svip yfir bókmenntir og ritlist þjóðarinnar, mótaði íslenskan stíl fremur en nokkur annar maður. Og meir en það: hann setti með sínum töfrafulla penna svip á allt andlegt líf í landinu. Það sem hann snerti, í sögum sínum, ljóðum, greinum og ritgerð- um, sjáum við síðan með öðrum augum. „Hann var ljós allrar þjóðarinnar, frekar en nokkur annar maður á okkar tímum,“ eins og skáldið Jón úr Vör komst svo vel að orði. Jón kveðst hafa dáð Halldór alla tíð og bætti við: „Engu skipti þótt ég væri ekki alltaf sammála honum.“ (Mbl. 10. febrúar 1998). Þarna kemur fram að Halldór Laxness var umdeildur maður í þjóðfélag- inu, eins og Jónas frá Hriflu. Framan af tók hann mikinn þátt í umræðum um opinber mál og var þá hvassyrtur og illskeyttur svo að undan sveið. Síð- ustu áratugi ævinnar sat hann á friðarstóli og naut þá mikillar virðingar, nánast lotningar sem goð á stalli. Hinn umdeildi Halldór Kiljan þokaði í skuggann og kannski er yngra fólki ekki ljóst að á sínum tíma stóð ekki eins mikill styrr um nokkurn rithöfund í landinu og hann. Það mátti segja að heilar stéttir legðu á hann fæð, til dæmis bændur sem fyrirgáfu honum seint lýsingar Sjálfstæðs fólks á lífi einyrkjans í heiðinni. En átök Halldórs við samtíð sína fyrr á tíð eru ekki síður forvitnileg en hyllingin á honum á efri árum. Áhrif manna geta nefnilega komið fram í því að ögra öðrum mönnum og stæla þá til andstöðu. Myndin af skáldinu er ekki heil nema
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.