Andvari - 01.01.1998, Page 13

GUNNLAUGUR A. JÓNSSON
Sigurður Pálsson
lnngangur
Dr. theol. Sigurður Pálsson vígslubiskup er ógleymanlegur þeim sem
honum kynntust. Allt látbragð hans og einkum þó frásagnarmáti var
með þeim hætti að það gleymist ekki auðveldlega. Það duldist ekki
að þar fór djúpvitur og víðlesinn maður, sem lifði ætíð með í tíman-
um og hafði skoðanir á flestum málefnum. Skoðanir sínar setti hann
fram af slíkri yfirvegun en jafnframt með þeim sannfæringarkrafti að
erfitt var annað en að hrífast með. Líklega er það þó virðing hans og
lotning fyrir hinu heilaga sem margir munu helst minnast.
Sr. Sigurður markaði djúp spor í íslenskri kirkjusögu þessarar ald-
ar, hvergi þó eins og á sviði messunnar og helgisiða hennar. Um það
verður tæpast deilt að hann var helsti brautryðjandi hinnar litúrgísku
hreyfingar hér á landi og átti stærstan þátt í því að endurvekja hið sí-
gilda messuform. Starf hans á þeim vettvangi leiddi til þess að ýmsir
töldu hann hallan undir kaþólsku og sætti hann gagnrýni úr ýmsum
áttum, eins og jafnan er um þá sem skara fram úr. Nafn hans verður
líka um ókomna tíð tengt Hraungerðismótunum svokölluðu á árun-
um 1938-1942, sem líta má á sem öflugt andóf gegn þeirri guðfræði
sem hafði verið rílcjandi hér á landi frá því um aldamót og var ýmist
kölluð nýguðfræði eða frjálslynd guðfræði. Einnig mun hans minnst
vegna baráttunnar fyrir endurreisn Skálholts. í því mikla hagsmuna-
máli kirkjunnar var hann óþreytandi og má segja að draumur hans
um Skálholt hafi að verulegu leyti ræst nú þegar vígslubiskup er sest-
ur þar að og ekki spillir fyrir að sá sem því embætti gegnir er sonur
hans, sr. Sigurður Sigurðarson. Vil ég nota tækifærið og þakka sr.
Sigurði yngri fyrir ítarleg samtöl, gagnlegar upplýsingar og gestrisni í
Skálholti er ég var að hefjast handa við að taka saman þá ritgerð sem
hér birtist um föður hans.