Andvari - 01.01.1998, Blaðsíða 132

130
JÓN VIÐAR JÓNSSON
ANDVARI
m.a. á vegum Tónlistarfélagsins, og nemendasýningar, t.d. menntaskóla-
nema. Einnig áttu þeir leikhúsmenn og leikarar, sem komu sér út úr húsi
hjá L.R. eða treystu sér ekki til að starfa með því, fólk eins og Guðmundur
Kamban, Haraldur Björnsson og Soffía Guðlaugsdóttir, þar innhlaup fyrir
list sína. Um þá starfsemi alla er ekkert fjallað í riti Sveins, sem rýrir vita-
skuld í engu gildi þess sem alþýðlegs sögurits um Leikfélag Reykjavíkur.
Eins og höfundur tekur sjálfur fram í eftirmála bókarinnar er hún heldur
engin „endanleg saga“ L.R., heldur aðeins „ágrip þeirrar sögu“, þar sem
allar „leiklistarfræðilegar undirstöðurannsóknir“ vanti enn.1 En saga fé-
lagsins er þar rakin í stærstu dráttum, helstu starfsháttum lýst og greint
stuttlega frá þeim listamönnum sem mest bar á á sviðinu. Þá er mikill kost-
ur við bókina, að verkefna-, sýninga- og hlutverkaskrár Lárusar eru þar
birtar, færðar upp til útgáfutíma hennar.
Þegar tók að líða að aldarafmæli L.R., mun forystumönnum þess hafa
þótt tímabært að efna loks til fræðilega gjaldgengs verks um sögu þess. Nú
ber að taka strax fram, að þetta er í raun og veru aðeins ágiskun mín. I
bókinni Leikfélag Reykjavíkur - Aldarsaga eftir Þórunni Valdimarsdóttur
og Eggert Þór Bernharðsson er sem sé hvergi skýrt frá því, hver hafi átt
frumkvæði að ritun hennar, valið höfundana og sett þeim markmið. Þar
kemur hvergi fram, hversu langan tíma þeir höfðu til að vinna verkið eða
hvers konar samvinnu þeir áttu við Leikfélagið eða ritnefnd þá, sem nefnd
er á bls. 4 og í sátu frú Vigdís Finnbogadóttir, Steindór Hjörleifsson, Jón
Hjartarson og Sigurður Hróarsson. Þó er ljóst, að sú samvinna hlýtur að
hafa verið nokkur; a.m.k. eru í bókarlok birtar skrár yfir höfunda, leikrit,
leikstjóra og hlutverkafjölda nokkurra helstu leikenda, í samantekt Sig-
urðar Karlssonar, þáverandi formanns L.R.2 Þá hefði vitaskuld verið for-
vitnilegt að heyra, hvers vegna Leikfélagið réð ekki leikhúsfræðing til þessa
starfs, heldur tvo sagnfræðinga, sem hafa aldrei áður komið nærri leiklistar-
sögu. Þau Þórunn og Eggert Þór eiga þannig ekki eina einustu ritsmíð í
ritaskránni aftast í bókinni, sem hlýtur að teljast allsérstætt í slíku verki.
I almennt orðuðum inngangi frú Vigdísar Finnbogadóttur, sem var for-
maður afmælisnefndarinnar, er ekki að finna orð um þessa hlið málsins.
Hið eina, sem fram kemur um tilurð verksins, er stutt klausa við bókar-
upphaf, undirrituð „Þ. V.“, þar sem segir, að „verk þriggja manna“ myndi
„grundvöll þessarar yfirlitssögu“, þeirra Lárusar Sigurbjörnssonar, Sveins
Einarssonar og Jóns Viðars Jónssonar.3 Eru þar sérstaklega til tekin seinna
bindið af íslenskri leiklist Sveins og doktorsritgerð mín, Geniet och vagvis-
aren. Om den islandska skádespelerskan Stefanía Guðmundsdóttir (1876-
1926) och författaren och regissören Einar H. Kvaran (1859-1938). Með
„verki“ Lárusar Sigurbjörnssonar virðist einkum átt við söfnunarstarf hans
og skrásetningarvinnu. Ef litið er í ritaskrá, kemur þó í ljós, að höfundar