Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.2001, Side 138

Andvari - 01.01.2001, Side 138
136 ÞORSTEINN ÞORSTEINSSON ANDVARI la condition humaine. Heimssýnin er að öllu leyti veraldleg; ljóðin fjalla um líf manna í heimi nútímans sem er heimur breytinga, og því hlutskipti er tekið fagnandi. Hin skilyrðislausa krafa Rimbauds um að vera samkvæmur sínum tíma - II faut étre absolument moderne - er einnig krafa skáldsins til sjálfs sín og annarra. Nærtækt virðist að sjá þematísk skil - sem duga mættu til aldursgreiningar - milli ljóða þar sem maðurinn er óvirkur („svefngeng- ill“ í nr. VI, fleytan í nr. IX „berst með straumi“, sum ástarljóðin) og hinna þar sem áhersla er á hinn upprétta mann sem er óðfús að leita hins nýja. Þeir sem hafa skrifað um skáldskap Sigfúsar hafa gjama látið svo ummælt að myndmál væri fátæklegt í ljóðum hans. Er þá nærtækt að álykta að Sigfús sé varla nógu ,módem‘. Það er nú það. Myndir í skáldskap, beinar myndir, viðlrkingar, myndhverfingar hafa tíðkast í skáldskap frá alda öðli og hlutu umfjöllun hjá Aristótelesi á 4. öld fyrir Krist. Hæpið er að tala um mynd- hverfingar sem sérstakt einkenni og nánast samkenni nútímaljóða. Þær eru tilaðmynda aðeins eitt atriði af um hálfum öðrum tug „stikkorða og flokka“ sem þýska skáldið Hans Magnus Enzensberger telur upp í grein sinni „Welt- sprache der modemen Poesie“ til lýsingar á nútímaljóðum.48 Það vom eink- um tveir skólar sem höfðu ,myndina‘ á stefnuskrá sinni á síðustu öld, ímag- istar og súrrealistar. Með þeim fyrirvara sem gildir um allar alhæfingar má segja að hinir fyrri hafi einkum lagt áherslu á knappar ljóðmyndir, ekki óskyldar kínverskri og japanskri ljóðlist, og varla er fráleitt að segja að þeir hafi litið á þær einkum sem áhrifamikið listbragð. Fyrir súrrealistum er myndin hinsvegar annað og meira en listbragð, hún er beinlínis þekkingar- tæki, tæki til að komast að nýjum sannleika um heiminn. Með því að steypa saman ólíkum veruleikasviðum í eina mynd verður hún aðferð til að „endur- meta alheiminn“, svo vitnað sé til orða Aragons frá súrrealistaárunum, og súrrealisminn er með orðum sama skálds „taumlaus og ástríðufull notkun vímugjafans myndaru í þessu skyni.49 Með þessum orðum er ég á engan hátt að gera því skóna að myndmál sé ekki mikilvægt í nútímaskáldskap, það er það vissulega og Paul la Cour gerir því tilaðmynda mjög hátt undir höfði í bók sinni, einungis halda því fram að notkun þess ein og sér marki ekki skil milli nútímaljóða og hefðbundinna. Reyndar er sérstök ástæða til að andæfa alhæfingum um nútímaskáldskap. Þær minna allar á sögnina um Prókrústes sem bauð gestum sínum til svefns í rúmi einu. Ef þeir voru lengri en rúmið hjó hann af þeim fætuma en teygði í rétta lengd þá sem styttri voru. Alhæfing um nútímaljóð getur aldrei orðið annað en slrkur Prókrústesbeður. Það er alveg rétt að ekki er mikið um ,spenntar‘ myndlíkingar hjá Sigfúsi af því tagi sem súrrealistar og þeir sem reru á svipuð mið tíðkuðu. Þó kemur slíkt fyrir:
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.