Andvari - 01.01.2008, Side 60

58
KRISTINN KRISTMUNDSSON
ANDVARI
Verkið var yfirgripsmikið og Bjarni hófst þegar handa. Árið 1969 gaf
hann út bók er nefnist Suðri I. Þœttir úr framfarasögu Sunnlendinga
frá Lómagnúp til Hellisheiðar. Þó að samþykktin frá 1961 gerði aðeins
ráð fyrir söfnun heimilda sem síðar biðu útgáfu ákvað Bjarni að stefna
að henni jafnóðum. Hann leitaði til sérfróðra manna á hverju sviði og
bað þá að skrifa um tiltekin efni
þannig að ritgerðin yrði að mestu eða öllu leyti fullgerð sem handrit til prent-
unar. Önnur vinnubrögð komu ekki til tals. Söfnun heimilda, sem síðar yrðu
vistaðar í lokuðum hirzlum unz stjórn kaupfélagsins fengi áhuga á að kosta
mann til að vinna úr heimildasneplum, var óhugsandi.102
Þessi afdráttarlausa yfirlýsing Bjarna skýrist af því að kaupfélagsstjórn-
in taldi ekki tímabært að hefja útgáfu þegar til átti að taka og Bjarni
hafði tilbúið efni í 25 arka bók í skírnisbroti. Taldi stjórnin að honum
hefði aðeins verið falið að safna heimildum. Bjarni sætti sig að vonum
ekki við þau málalok og vann að því við stjórnina að hún léti hlutlaust
þótt hann gæfi út eina bók. Síðan réðst hann í að semja á eigin ábyrgð
og eigin kostnað um útgáfuna með það fyrir augum að stjórnin gæti
gengið inn í þann samning ef hún vildi.
Ég tilkynnti síðan stjórninni á stjórnarfundi að prentun væri hafin og að ekki
yrði aftur snúið, og var það bókað. ... Á vinsamlegan hátt lét stjórnin þetta
gott heita.103
Með hliðsjón af fyrri afrekum Bjarna, þ.á m. myndun menntaskólans
1947-1953, verður varla annað sagt en að hér sé hann lifandi kominn:
Kaupfélagsstjórnin leggur ekki í útgáfu af ótta við fjárhagstap en er
bundin af samþykkt sem gerð hafði verið í minningu Egils Thoraren-
sens nýlátins, af einlægum áhuga á vegsemd hans. Samþykktin ber með
sér eftirsjá og aðdáun á hinum mikilhæfa forystumanni. I henni var hins
vegar lögð áhersla á söfnun heimilda en útgáfa mátti bíða! Bjarni fór
sínu fram eins og fyrri daginn og á eigin ábyrgð. Og enn reyndist hann
sannspár: Suðri I seldist svo vel að ári seinna voru aðeins fá eintök til í
kaupfélögunum austan fjalls og næsta bindi, Suðri II, nærri fullprentað
þegar Bjarni féll frá 2. ágúst 1970. Hann hafði þá þegar safnað miklu
efni og skrifað greinar sem hann hafði viljað láta bíða síðari binda
verksins. Lokabindið, Suðri III, kom svo út 1975. Þorkell sonur Bjarna
ritaði formála þess, aðstoð við útgáfuna veittu þeir Helgi Geirsson
kennari á Laugarvatni og Ólafur Halldórsson handritafræðingur.