Kirkjuritið - 01.09.1950, Síða 24

176
KIRKJURITIÐ
1 heimspekinni hefir Schweitzer hinn sama hátt og í
guðfræðinni. Hann byrjar á því að gagnrýna allar helztu
heimspekistefnur frá fornöld til síðustu tíma og sýna fram
á kosti þeirra og veilur. Þetta er frumrannsókn að hans
eigin skoðun. Sömu aðferð hefir hann ætlað sér að beita
við öll helztu trúarbrögð heims. Er ein bók komin út á
þeim vettvangi: Die Weltanschauung der Indischen Denker
(1935).
Lífsskoðun sína, segir hann, verða menn fyrst og fremst
að byggja á staðreyndum eftir því sem við verður komið.
Hverri einustu veru er lífið dýrmætt, það er staðreynd.
Vér eigum að virða þessa staðreynd, og varast það að
svipta nokkra veru lífi að nauðsynjalausu, heldur hjálpa
lífinu hvarvetna áfram til þroska svo sem auðið er og oss
er unnt.
Þessi hugsun vaknaði hjá honum strax á unga aldri.
Segir hann frá því í æskuminningum sínum (Aus meinei'
Kindheit und Jungendzeit), að snemma hafi hann fengið
megnustu óbeit á veiðiferðum og skotæfingum félaga sinna,
en ekki þorað að láta á þessu bera, því að hann hafi óttazt
að það yrði virt sér til hugbleyði og aumingjaskapar. Eitt
sinn fór hann sleðaferð með skólafélögum sínum. Hundur
hljóp urrandi með sleðanum og reyndi að glefsa í snoppu
hestsins. Fannst honum þá að hann yrði að slá til hans
með svipunni, en höggið hitti dýrið beint í augað og veltist
seppi um ýlfrandi í fönninni. „Sársaukavein hans létu mig
ekki í friði. Þau ómuðu í eyrum mér vikum saman.“ -Þetta
atvik varð til þess, að sú sannfæring óx með honum og
varð sterkari og sterkari eftir því sem aldur færðist yfir
hann, að menn hefðu engan rétt til að baka öðrum verum
þjáningu eða dauða, nema það sé óhjákvæmileg nauðsyn.
Strax í barnæsku hafði hann undrazt það, að móðir
hans hafði kennt honum að biðja aðeins fyrir öðrum mönn-
um. Hann bætti þá þessu við kvöldbænina sína:
„Ó, himneski faðir. Vernda þú og blessa alla, sem anda,
varðveittu þá frá illu og gef að þeir megi hvíla í friði.“