Kirkjuritið - 01.09.1950, Qupperneq 81

LJÓSIÐ, SEM HVARF
233
cidens“, segir þar, en accidens er á heimspekimáli þess
tíma það, sem ekki stenzt af sjálfu sér, er ekki heldur
eðlislægur hluti annars heldur „in alio mutabiliter".
Það er ekki hægt að tala í sömu andrá um, að maður-
inn sé gersamlega vondur og að hann sé syndari — syndar-
hugtakið sjálft felur í sér, að syndin sé ekki „essentiale
atqve substantiale in naturam infusam", eins og Einingar-
reglan kemst að orði. Og þetta felst líka auðsæilega í sjálfu
orðinu spilling, corruptio. Og þar sem á þessu er hert og
talað um gerspillingu, þá er áherzlan þar á því, að maður-
inn skiptist ekki í spilltan hluta og óspilltan, spilling hans
nær jafnt til hins andlega sem hins líkamlega, til skyn-
seminnar engu síður en hvatanna. Því kristin trú skoðar
manninn ævinlega sem heild, klýfur hann ekki eins og
platonisminn og ýmsar aðrar stefnur hafa gert, lítur ekki
á t. d. líkamslífið sem óæðra eða saurugra en sálarlífið.
Hverfum aftur að 2. gr. Ágsborgarjátningar. Ef þetta,
sem nú var sagt, skyldi vera full strembið fyrir sr. Benja-
mín, þá ætla ég að benda honum á þá einföldu aðferð
að reyna að snúa þessari grein við og lesa hana öfugt —
það er hvort sem er sögð gamalkunn aðferð vissrar per-
sónu, sem talin er tornæm á helg fræði. Efnislega öfug
er greinin svona: „Allir menn, sem á eðlilegan hátt eru
getnir (þ. e. að Jesú Kristi einum undanteknum), fæðast
án syndar, það er að skilja: með guðsótta, með trausti
á Guði og án tilhneigingar til hins illa, og þessi heilbrigði
eða upprunaágæti er í sannleika heilagleiki, sýknar og
leiðir til eilífrar sælu alla nema þá, sem endurfæðast fyrir
skírn og heilagan anda.“
Ef þessi grein, eins og hún hefir verið lesin hingað til
af verum, sem ekki eru „gersamlega vondar“, er eins
blöskrunarleg og guðlastanleg og sr. Benjamín telur, þá
er ekki úr vegi að hugleiða, hvemig hún lítur út öfug-
snúin og hversu hún rímar þá vel við reynsluna og skyn-
semina, hvað sem allri opinberun líður.
Ég get ekki stillt mig um að biðja sr. Benjamín að