Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 12

ERU STELPUR TRÚAÐRI EN STRÁKAR?
sér 1101 svar eða 84% af úrtaki. Þar af voru 569 stelpur eða 51,7% og 531 strákur eða
48,3%. Einn merkti ekki við kyn. Á spurningalistanum var spurt um ýmis atriði sem
tengjast trúarafstöðu og trúariðkun, um skilning á trúarlegum hugtökum, um við-
brögð við sorg og vanlíðan, atriði varðandi kristinfræðikennslu í skólum og hvað
mikilvægast er í lífinu. Markmiðið var þannig meðal annars að reyna að kortleggja
eða fá fram mynd af trúarviðhorfi, trúariðkun og trúarskilningi 10, 12, og 14 ára
barna á íslandi þar sem slíkt hafði ekki verið gert áður hérlendis svo heitið geti og
kanna hvernig þessir þættir tengjast trúarlegri uppeldismótun og námi í kristnum
fræðum, kyni, aldri og búsetu. Hér er því um eins konar frumrannsókn að ræða.2
Eitt af því sem áhugavert þótti að skoða í þessu sambandi var munur á strákum
og stelpum í þessu efni. Hvers vegna ætli þessi munur sé sá sem raun ber vitni? Er
það gamla ímyndin að kirkja og kristni sé bara fyrir börn og gamlar konur? Eða eru
konur trúarlega hæfari eða þroskaðri en karlar?
DÆMI UM KYNJAMUN
Hér verða tekin dæmi úr rannsókninni um mun á milli kynjanna í sambandi við
guðstrú og guðsmynd, bænaiðkun og bænakunnáttu, þátttöku í kristilegu æskulýðs-
starfi og viðbrögð við vanlíðan og sorg.
Trúin á Guð
I fyrsta hluta spurningalistans var spurt um nokkur atriði sem tengjast trú á Guð og
hugmyndum um hann. Markmiðið var að gera sér mynd af guðstrú og guðsmynd
barnanna og hvaða gildi trú á Guð hefur í þeirra huga. Meðal annars var spurt um
mikilvægi þess að trúa á Guð. Þegar svör við þessari spurningu eru borin saman
eftir kyni kemur í ljós að hlutfallslega fleiri stelpum þykir mikilvægt að trúa á Guð en
strákum (mjög+nokkuð mikilvægt 93,9% á móti 87,9%). Á Mynd 1 sést munurinn.
Sambærilegur munur var í svörum við spurningunni: Telurðu að Guð sé til?
Þar merktu 84,9% stelpna við „já" á móti 77,8% stráka. Hins vegar merktu fleiri
strákar við „veit ekki" (18,8% á móti 12,5%). Þetta bendir til þess að efasemdir séu
heldur algengari hjá strákum en stelpum fremur en að þeir afneiti tilvist Guðs í
meira mæli en þær (3,6% stráka merktu við nei á móti 2,4% stelpna).
Þegar börnin voru beðin um að lýsa Guði með því að nota hugtök kom að
sjálfsögðu fram margvísleg hugtakanotkun. Hugtökin voru sett í nokkra flokka sem
ekki verður gerð nánari grein fyrir hér en einungis bent á að munur milli kynjanna
kom mestur fram þegar notuð eru það sem kalla mætti „jákvæð" hugtök um Guð,
s.s. að hann sé góður, kærleiksríkur, miskunnsamur og hjálpsamur. 80% stelpna
nota slík hugtök til að lýsa Guði en tæp 70% stráka. Hvort það hefur eitthvað að
segja að hér er um að ræða hin mjúku gildi eða hin „móðurlegu" einkenni guðs-
2 Dæmi um könnun á þessu sviði er þó til frá 1986 en þá gerðu Anna L. Sigurðardóttir, Sigfríður Sigurgeirsdóttir
og Þóra Hjörleifsdóttir könnun á trúarviðhorfi og trúarskilningi 12 ára barna þar sem yfir 500 börn svöruðu
spumingalista með 14 spurningum sem sendur var út í 18 skóla víðs vegar um landið. Niðurstöður birtust í
lokaritgerð frá Kennaraháskóla íslands, Könnun á trúarviÖhorfi 12 ára barna í íslandi.
10