Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Blaðsíða 20

E R U STELPUR TRÚAÐRI E N STRÁKAR?
þennan flokk. Þannig telja 20,7% stelpnanna best að bregðast við sorg og vanlíðan
með því að tala við einhvern en aðeins 9% stráka. Nánast jafnstór þessum flokki
svara er flokkur þar sem talið er best að bregðast við sorg og vanlíðan með því að
gera eitthvað skemmtilegt. 15% svara voru á þá lund. Hér eru strákamir hins vegar
í meirihluta eða 55% á móti 45%. Þannig telja 17,1% stráka best að bregðast við sorg
og vanlíðan með því að gera eitthvað skemmtilegt en 13% stelpna. Þegar um er að
ræða svör sem fela í sér að hugsa um eitthvað fallegt eða gott eru stelpurnar aftur í
meirihluta en 14,8% þeirra svara á þann veg en 9,2% stráka. Alls telja 12,1% þetta
vera bestu viðbrögðin við sorg og vanlíðan. Strákarnir vilja hins vegar frekar fara
að sofa eða leggja sig. Þegar á heildina er litið má segja að viðbrögð stelpna séu
fremur trúarleg eða feli í sér að tala við einhvern eða hugsa um eitthvað gott meðan
strákarnir vilja frekar gera eitthvað skemmtilegt til að dreifa huganum eða fara
hreinlega og leggja sig. Það kemur e.t.v. ekki á óvart að af þeim 6% sem telja best að
gráta eru stelpur í yfirgnæfandi meirihluta.
Ef svör úr þessum þætti eru dregin saman birtist munurinn á milli kynja í því
að stelpur hugsa meira um dauðann en strákar, þær eru frekar á þeirri skoðun að
við „förum til Guðs" þegar við deyjum og það er algengara að þær óttist dauðann
en strákarnir. Þá er algengara að viðbrögð stelpnanna við sorg og vanlíðan séu trú-
arleg en hjá strákum eða að það sé best að tala við einhvern eða hugsa um eitthvað
fallegt. Á móti er algengara að strákar telji best að gera eitthvað skemmtilegt eða
fara og leggja sig eða reyna að sofna.
Eins og fram kemur af framangreindu er munur milli kynja töluverður og
stundum verulegur. Unnt hefði verið að tína til fleiri dæmi úr rannsókninni, s.s. um
biblíulestur eða skilning á trúarlegum hugtökum þar sem hliðstæður munur á milli
kyjnanna kemur fram, en það verður ekki gert að sinni. Hér vaknar hins vegar sú
spurning hvort unnt sé að finna skýringar á þessum mun.
HVAÐ VELDUR?
Þegar við veltum fyrir okkur þeim mun sem er á kynjunum og fram kemur í svör-
um við spurningalistanum má spyrja hvort um líffræðilegan mun geti verið að
ræða. Hann kann auðvitað að hafa sín áhrif en varla ræður hann einn í þessu efni.
Því þarf að leita skýringa í uppeldi og áhrifum úr umhverfi. í því sambandi er vert
að skoða hverjir eru helstu áhrifavaldar eða mótunaraðilar í trúarlegu tilliti.
Fjölskylduuppeldisfræðilegt líkan
Hér má styðjast við kenningar um uppeldis- og félagsmótun og hvaða aðilar koma
mest við sögu í því tilliti. Ég leyfi mér að styðjast við fjölskylduppeldisfræðilegt líkan
sem norsku uppeldisfræðingarnir Oddbjorn Evenshaug og Dag Hallen hafa sett
fram og notað m.a. í trúaruppeldisfræðilegum rannsóknum allt frá áttunda ára-
tugnum (Evenshaug og Hallen 1983:87-91).
Barnið er í miðju líkansins. Fjölskyldan umlykur það og „síar" þá reynslu og
áhrif sem barnið verður fyrir. Ytri og innri aðstæður fjölskyldunnar hafa áhrif á
hana, s.s. búseta, húsnæði, atvinna, frítími og efnahagur. Aðrir uppeldis- og félags-
J
18