Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 74

Uppeldi og menntun - 01.01.1999, Qupperneq 74
SERHÆFÐ ÞEKKING KENNARA fræðimenn leggja þó sérstaka áherslu á skilyrðin en aðrir á ferilinn og nokkur munur er á hvernig viðmiðin eru skilgreind (Abbott 1988). Auk þess fela hefð- bundnar kenningar um fagmennsku gjarna í sér það mat að sumir starfshópar, svo sem kennarar, hjúkrunarfræðingar og félagsráðgjafar (Etzioni 1969), muni aldrei verða „prófessjónal" því að þá skorti forsendur til að geta orðið þroskuð starfs- grein, t.d. sé hæpið að þessir hópar hafi möguleika á að ná viðlíka völdum og lög- fræðingar eða læknar. Þeir fræðimenn eru þó til sem hafa ekki sérstakan áhuga á því hvort störf eigi sér almennan þroskaferil og vilja að hugað sé betur að því í hverju hvert og eitt starf felst til að skilja stöðu þess í samfélaginu. Bandaríski félagsfræðingurinn Andrew Abbott (1988) telur heppilegast að rannsaka á hvern hátt vinna sé skipulögð í tilteknu þjóðfélagi og hvernig verkaskipting þróist. Hann spyr spurninga á borð við þessar: Hvenær verður starf þess eðlis að til þess þarf sérhæfða þekkingu? í hvaða verkefni þurfum við „sérfræðinga" af því að „hver sem er" ræður ekki við starfið? Hvenær er sérhæfð þekking svo nauðsynleg að hún krefst þess að starfsmaðurinn sinni verki sínu í fullu starfi og forðist að vera að fúska við eitthvað annað af því að það dregur úr kröftum hans til að fylgjast með á meginstarfssviðinu? Hér hafa þó hin hefðbundnu viðhorf líka sitt að segja. Starfshópar eru undir svo miklum áhrif- um frá hefðbundnum kenningum um fagmennsku að þeir leggja oft mikla áherslu á formlegan einkarétt til tiltekinnar vinnu. Eg hef um skeið unnið að rannsókn á íslenska kennarastarfinu1 þar sem ég tek m.a. mið af hugmyndum Abbotts um þróun verkaskiptingar og sérhæfðra starfa. Markmið rannsóknarinnar er að svara því hvað í starfinu krefjist sérhæfðrar þekk- ingar eða leikni (jafnvel sérstakra viðhorfa) og hvernig kennarar og aðrir skilja þýð- ingu þeirrar sérhæfðu vinnu. Meginmarkmið mitt með rannsókninni er að fá upp- lýsingar um það hvernig kennarastarfið íslenska hefur breyst á síðustu áratugum og hvort greina megi breytingar í þá veru að það krefjist sérhæfðari þekkingar og leikni nú undir aldamót en í kringum 1970.2 Þótt ég leiti ekki að táknum hefð- bundinna kenninga um réttindi, völd og stöðu kennara í samfélaginu tel ég samt að samfélagsleg virðing skipti máli þegar starf kennara er metið og kem ég betur að því í síðasta hluta greinarinnar hvernig rannsóknir skipta máli í baráttu fyrir virð- 1 Hugtakið „íslenska kennarastarfið" er nokkuð víðtækt og gæti auðveldlega vísað til kennslu á fjórum skóla- stigum auk þess sem danskennarar, jógakennarar, tölvukennarar, ökukennarar og fjölmargir aðrir myndu sjálfsagt flokkast með, þegar svo ber undir. Sé litið á kennslu sögulega er t.d. hugtakið grunnskólakennari mjög nýtt hugtak og leikskólakennari enn þá nýrra. Jafnvel þótt ég takmarki umræðuna í þessari grein við starf grunnskólakennara ber á það að líta að enginn kennaranna var grunnskólakennari þegar hann hóf starf sitt sem kennari (fyrirbrigðið grunnskóli var ekki til þá). Ég hef heldur ekki ákveðið hvort ég muni víkka rann- sóknina út fyrir þann hóp kennara sem kennir í skyldunámsskólanum sem síðastliðinn áratug hefur fallið saman við grunnskólastigið. Yfirskriftin „kennari" má því gjarna vera opin því að aðferðirnar sem ég beiti við að rannsaka starfið eru ekki bundnar við eitt skólastig eða tiltekinn kennarahóp, heldur er ég að rannsaka breytingar í skólastarfi og breytingar í samfélaginu sem snerta kennslu á mörgum skólastigum og e.t.v. líka utan hins opinbera, stigskipta skólakerfis. 2 Heildarrannsóknin heitir á íslensku Kennarastarfið og kenningar um fagstéttir. Auk markmiðsins um að kanna breytingar á íslenska kennarastarfinu er meiningin að taka þátt í félagsfræðilegri og menntunarfræðilegri um- ræðu á alþjóðlegum vettvangi um þróun kennarastarfsins og annarra sérhæfðra starfa. Viðfangsefni þessarar greinar er brot af heildarviðfangsefninu. 72
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.