Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 68

STEFNUR OG STRAUMAR í NÁTTÚRUFRÆÐIMENNTUN
(Hacker o.fl. 1979) og Ástralíu (Hacker og Miles 1980) og voru niðurstöðurnar á
sömu lund, kennarar röðuðust í þrjá klasa með sömu megineinkenni.
Eftir að ný aðalnámskrá kom til framkvæmda á Englandi árið 1989, ákvað einn
rannsakandi sem tekið hafði þátt í fyrri rannsóknum að nota sömu aðferð og
sambærilegar kennslustofur til að mæla áhrif nýju námskrárinnar á kennslu
(Hacker og Rowe 1997). Þrátt fyrir áform námskrárinnar að leggja enn meiri
áherslu á eðli náttúruvísinda, verklegt nám og nám byggt á spurningum nemenda,
sýndi seinni rannsóknin að það hefði ekki tekist; færri kennarar kenndu í anda
áforma og meirihluti þeirra var í hlutverki fræðara, þ.e.a.s. kennarar lögðu tiltölu-
lega fáar spurningar fyrir nemendur og þegar spurt var snerust spurningar um að
leita eftir réttu svari. Mikið var um stutta fyrirlestra. Niðurstöður beggja STOS-
athugananna eru teknar saman í töflu 3.
Tafla 3 Fjöldi kennara í klösum skv. STOS-athugunum í Bretlandi
Nuffield science, Lausnaleitandi Fræðari Heyrari
Eggleston o.fl. (1976) National Curriculum, 48% 34% 18%
Hacker og Rowe (1997) 32% 63% 5%
Eftir að kennarar í seirtni athuguninni höfðu fengið niðurstöðurnar voru viðtöl tekin
við tólf kennara úr sex skólum. Þeir töldu að tvær ástæður væru einkum að baki
þeirrar tilhneigingar að kenna sem fræðari (Informer): verklegt nám krefðist aukins
fjármagns sem ekki væri fyrir hendi og námskráin væri svo umfangsmikil að ekki
væri hægt að komast yfir hana fyrir samræmd próf nema ef farin væri leið fræðarans.
Nýjar námskrár hafa í auknum mæli fjallað um eðli náttúruvísinda (nature of
science). Lederman (1998) hefur haldið því fram að nám um eðli náttúruvísinda
væri jafnmikilvægt og hefðbundnir náttúrufræðinámsþættir. Til að mynda telur
Lederman að það sé jafnmikilvægt að læra um muninn á athugun og túlkun, og
muninn á kenningum og lögmálum. Eins er nemendum nauðsynlegt að læra að
þekking er ekki einungis byggð á beinum athugunum, hún er einnig byggð á
ímyndunarafli og sköpunargáfu, og að vísindaleg þekking er aldrei algild/endan-
leg eða óyggjandi. Hann bendir okkur á að eðli náttúruvísinda sé alls ekki það sama
og vísindaleg vinnubrögð.
Lederman (1999) gerði mjög ítarlega rannsókn í heilt ár á 10. bekkjarkennslu hjá
fimm líffræðikennurum, þar af fjórum með meistaragráðu í náttúrufræðimenntun
og einum í almennri kennslufræði. Allir voru búnir að sækja námskeið hjá honum
um eðli vísinda og honum fannst að þeir væru búnir að tileinka sér helstu atriði
sem mælt er með í nýju innihaldsvísunum (National Academy of Sciences 1998).
Áður en þeir hófu kennslu svöruðu þeir allir spurningalista um eðli vísinda. Spurn-
66