Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 81

Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Page 81
GUÐRÚN KRISTINSDÓTTIR breyta lífshlaupi annarra. Ber því að taka mið af persónulegum þáttum og sértæk- um aðstæðum þegar áhrif eru túlkuð (Rutter 1989,1993). Félagsleg færni er lykilhugtak í rannsókninni en litið hefur verið á það á mis- munandi hátt. Skilgreining þess er t. d. háð því hvort miðað er við starfræna þætti, inntak eða árangur. Ymsir líta svo á að félagsleg færni sé samsett fyrirbæri sem komi bæði fram í athöfnum manna (sé mælanleg og miðist við ýmis viðurkennd fé- lagsleg markmið) og mótist af trú einstaklingsins á eigin færni. Einnig hafi nánasta umhverfi barnsins, fjölskylda, félagar, skólaumhverfi o. fl. áhrif. Við mótun skilgreiningar til nota í þessu verkefni varð sú áhersla ofan á að líta á færnihugtakið sem samsett og margþætt fyrirbæri og með því þarf að sækja til nokkurra fræðigreina í senn, s.s. þróunarsálarfræði, sálarfræði náms, sálgreiningar- og sálsýkiskenninga og félagssálarfræði. Hér er því litið svo á að félagsleg færni birtist sem tiltölulega staðföst einkenni hjá börnum og unglingum og komi fram sem hæfni, þekking og viðhorf er börnin búa yfir og nýta sér við að mynda félags- leg tengsl og viðhalda þeim. Hún leiðir til raunhæfs skilnings á eigin aðstæðum og möguleikum og er forsenda fyrir því að einstaklingurinn búi yfir úrlausnum og nái félagslegri viðurkenningu ásamt vináttusamböndum sem eru persónulega full- nægjandi (Backe-Hansen 1998). í rannsókninni er það að jafnaði talið jákvætt að búa yfir staðfastri félagslegri færni, styrkri sjálfsmynd og hrærast í umhverfi þar sem börnin búa við jákvæð tengsl við aðra. Með því er átt við að þetta sé þeim farsælla í daglegu lífi en ella. Jafnframt eru augun höfð opin fyrir rannsóknum sem sýna að samspil umhverfis og einstaklings er ekki einsleitt eins og sagði í upphafi kaflans. Hér gæti leynst veikleiki, sem lýtur að meginviðfangsefni rannsóknarinnar, því ekki er sjálfgefið að há útkoma barna eins og hún er skoðuð hér sé jákvæð. Þeir kvarðar sem liggja til grundvallar þeim mælingum sem hér er stuðst við gera ráð fyrir tiltekinni félags- legri mótun og að sátt ríki um hvað sé æskileg eða óæskileg hegðun, viðmót og at- hafnir. Ekki verður litið fram hjá því að ólík gildi hvað þetta snertir kunna að vera til staðar í hópum í hverju þjóðfélagi fyrir sig og jafnframt milli landa. TILHÖGUN OG AÐFERÐIR Hér verður gerð stutt grein fyrir rannsóknarsniði og tilhögun (sjá nánar Backe- Hansen 1998, Guðrúnu Kristinsdóttur 1995a, 1995b). Norræna rannsóknin var lýs- andi þversniðsrannsókn er náði til um það bil 1850 barna í sex norrænum sveitarfé- lögum; tveimur í Svíþjóð og einu sveitarfélagi í hverju hinna landanna. Rannsóknin var í megindráttum með sama sniði í löndunum fimm, en auk þess voru afmörkuð atriði tekin til nánari athugunar í hverju landi fyrir sig. Að mestu var beitt spurn- ingalistum og einnig viðtölum og vettvangsathugunum í sumum landanna. Þátt- takendur voru börn, foreldrar þeirra og kennarar. Listar sem börn og kennarar svöruðu voru að mestu byggðir upp af stöðluðum kvörðum sem reynsla hafði feng- ist af í öðrum rannsóknum.2 Rannsóknarhópurinn samdi foreldralistann sem var 2 Sjá Guðrúnu Kristinsdóttur 1995a og Terje Ogden 1998 varðandi upplýsingar um kvarðana. 79
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184

x

Uppeldi og menntun

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.