Uppeldi og menntun - 01.01.2000, Side 135

GUÐRÚN STEFÁNSDÓTTIR
Hvernig túlka mæðurnar merki barnanna?
Eins og fram hefur komið voru mæður barnanna beðnar um að túlka þau merki
sem barnið sýndi á myndbandsupptökunum. Það sem fram kom í túlkunum þeirra
voru nánari útskýringar á því sem annaðhvort þær eða börnin höfðu gert. Einnig
túlkuðu mæður barnanna oft samstundis það sem börnin gerðu og færðu atferli
þeirra í orð. Þær túlkanir sem fram komu í viðtölum við mæður barnanna snerust
um tilfinningar barnanna og líðan þeirra, þau merki sem börnin hafa yfir að ráða og
þýðingu þeirra. Jafnframt um eigin vanmátt gagnvart því að skilja ekki tjáningu
barnanna og líðan.
Móðir Finns túlkaði t.d. oft atferli hans og gaf því samstundis merkingu. í
viðtali við hana komu fram nokkrar túlkanir og nánari útskýringar á atferli Finns.
Oftast nær snerust túlkanir mömmu hans um hvað vekti ánægju hans og hvað ekki,
líkamlegt ástand hans og líðan og jafnframt mismunandi túlkun á þeim merkjum
sem hann notar.
Finnur. Dæmi 9
Óformlegt viðtal
(Sp. stöðvar myndbandið þar sem Finnur hafði nuddað saman höndum og mamma hans
túlkaði það sem hann vildi fá að drekka).
Sp: Túlkar þú þetta alltaf sem merki um að hann vilji drekka?
M: Nei, nei. Stundum veit ég ekki hvað hann vill en oft giska ég. Stundum vill hann
meira af einhverju skemmtilegu en stundum er hann jafnvel að segja að sér líði illa.
Sp: En hvernig veistu hvað það er?
M: Oftast gefur hann mér einhver merki um það. Einu sinni var hann hérna heima og
það stóð svo illa á að ég segi við hann að nú verði ég að keyra hann niður á sambýli. Litli
bróðir hans var hjá okkur og hann fór að gráta af því að honum finnst F. svo skemmti-
legur og gaman að hafa hann heima. F. byrjaði þá að nudda saman höndunum á fullu og
ég bráðnaði gjörsamlega og gat ekki hugsað mér að fara með hann niður á sambýli.
Þarna var hann að segja mér að hann vildi vera heima.
Hvernig er staða barnanna í þroskaprófílnum?
Hér á eftir er gerð samantekt á niðurstöðum er varða stöðu barnartna í hverjum
flokki þroskaprófílsins samkvæmt mati kennara/þroskaþjálfa og eins utanaðkom-
andi aðila. Viðmælendur eru í tilvitnunum merktir V.l, V.2 og V.3.
Nánd. í viðtali við kennara og þroskaþjálfa barnanna kom í ljós að börnin þrjú
þurftu oftast nær á líkamlegri nánd að halda til þess að geta tekið þátt í samspili.
Börnin sýndu öll hámarksgetu í samspili við mæður sínar og stundum kom fram að
börnin svöruðu mæðrum sínum ef þau heyrðu til þeirra. Starfsmönnum og utanað-
komandi aðila bar ekki alltaf saman í mati sínu á þörf barnanna fyrir líkamlega
nánd. I þeim tilfellum sem það gerðist, mat utanaðkomandi aðili getu barnanna
meiri en starfsmenn. Þroskaþjálfar og kennarar barnanna töldu að börnin væru á
1.-4. stigi í nánd samkvæmt þroskaprófílnum (sjá Töflu 1).
Könnnn. í þessum hluta prófílsins er lögð áhersla á að barnið fái tækifæri til að
133