Hugur - 01.01.1994, Page 19

Hugur - 01.01.1994, Page 19
HUGUR Aðferðafrœði í anda Rawls 17 Hugmynd um réttlœtingu Ef við styðjumst við reglukenningar og lögmál þegar við rétt- lætum eða gagnrýnum stofnanir, hvernig réttlætum eða gagnrýnum við þá reglurnar og lögmálin? Ef við umorðum þessa spurningu sem svo: Gagnvart hverjum erum við að réttlæta kenningar okkar? — verðum við kannski einhverju nær. Ástæðan er sú að fylgjendur aðferðafræði í anda Rawls líta á réttlætingu sem ferli þar sem dregið er úr ágreiningi við ákveðin hóp andstæðinga á sanngjarnan og skynsamlegan máta. Eða eins og Rawls útskýrir í einni af síð- ustu (og því minnst lesnu) málsgreinunum í Kenningu um réttlæti: réttlæting er rökræða við þá sem við erum ósammála, eða okkur sjálf þegar við erum á báðum áttum. Hún gerir ráð fyrir að um árekstur sjónarhorna sé að ræða og að við leitumst við að sannfæra aðra, eða okkur sjálfa, um sanngirni þeirra reglna sem við byggjum skoðanir okkar og dóma á. Þar sem henni er ætlað að sætta með skyn samlegum rökum, þá byrjar réttlæting á því sem allir aðilar deilunnar eiga sameiginlegt. Ef allt er eins og best verður á kosið, þá felst í því að rökstyðja réttlætishugmynd gagnvart einhverjum að færa sönnur á réttlætislögmál hugmyndarinnar á grundvelli forsendna sem báðir aðilar fallast á: afleiðingarnar af þessum lögmálum verða síðan einnig að koma heim og saman við yfirvegaða dóma okkar. Einföld sönnun er því ekki réttlæting. Sönnun sýnir einungis fram á rökleg tengsl milli fullyrðinga. En sannanir verða að réttlætingum þegar við í sameiningu föllumst á upphafsatriðin, eða þá að niðurstöðurnar eru svo víðfeðmar og knýjandi að þær sannfæra okkur um trúverðug- leika þeirra hugmynda sem fram koma f forsendunum.^ Það er margt sem þessi málsgrein segir beint um réttlætingar eða gefur í skyn, enda er hér að finna nokkrar fullyrðingar sem sumar víkja talsvert frá áhrifaríkum hugmyndum um réttlætingar í sögu siðfræðinnar. í fyrsta lagi þá felst í þessum hugmyndum Rawls afneitun á því að réttlætingar byggi á sjálfljósum lögmálum, sérstaklega þegar slík lögmál eru á einhvern máta utan við siðfræðina, svo sem skyn- semi, guð eða mannlegt eðli, eða byggi á sértækum sannleika, gildum eða „ytri“ náttúrulögmálum sem eru hluti af eðli eða gerð 9 A Theory of Justice, s. 580-81. Sjá einnig Political Liberalism, s. 100 og Chael Perelman, Justice (New York: Random House, 1967), s. 64.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.