Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 56

Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 56
54 Jóhann Páll Arnason HUGUR ffl Eins og hugleiðingarnar hér að framan gefa til kynna, þá er túlkunar- vandinn við lýðræði óaðskiljanlegur þáttur þeirra vandamála sem tengjast grundvallarhugtökum félagsfræði. Að hugsa fræðilega um lýðræði felst meðal annars í því að tengja það við sögu, samfélag og skynsemi. Meðvitaður eða óbeinn skilningur okkar á þessum fyrir- bærum getur ekki annað en haft áhrif á hugmyndir okkar um lýðræði. Bæta má lleiri flokkum við þennan lista, en ítarleg upptalning fcllur þó utan ramma þessarar ritgerðar — fremur er ástæða til að fjalla nánar um eitt af þeim þrem lykilhugtökum, sem við höfum þegar tæpt á og um tengsl þess við vandamál tengdum lýðræði. Ég hef með öðrunt orðum mestan áhuga á samfélagshugtakinu og mun halda því fram að ríkjandi hugmynd um samfélagið — þ.e. sú tegund hugsunar um samfélagsmálefni sem hefur haft varanlegust og mest áhrif á félagsfræðihefðina — hafi þrengt skilning okkar á lýðræði og veitt þessum skilningi í of þrönga farvegi. Þau hugtakavandkvæði sem við er að etja eru tvíþætt; annars vegar f tengslum við túlkanir á inntaki og hins vegar í tengslum við grunnhugtök. Fyrsta atriðið sem vert er að benda á er annars vegar hversu ríkjandi tvö tengd en jafnframl misvísandi viðmið nútímasamfélags hafa verið, en það eru annars vegar kenningar um kapítalismann og iðnaðarsamfélagið og hins vegar skortur á sambærilegum kenningum um lýðræðislegt samfélag. Því má halda fram að ekki sé eins auðvelt og síðari tíma kennismiðir hafa talið, að greina á milli klassískra félagsfræðinga og að mikilvægustu kenningar þeirra hafi verið á einn eða annan hátt tengdar bæði þróun kapítalisma og iðnvæðingunni. En mikilvægi þessara tveggja viðfangsefna, útaf fyrir sig eða í sameiningu, fyrir félagsfræðin er ekki deiluefni. Samanborið við það hefur sú umbylting stjórnarhátta sem varð með tilkomu lýðræðis, ekki hlotið jafn mikla athygli fræðanna eða sú athygli hefur ekki verið söm að gæðum. Þennan vanda er ekki hægt að leysa með því einu að endurtúlka Tocqueville sem einn af klassískum höfundum félags- vísindanna (eins og Raymond Aron reyndi að gera) þannig að því megi halda fram að greining hans á lýðræðislegum samfélagsháttum hafi verið sambærileg við greiningu Marx á kapítalísku þjóðfélagi og Durkheim á iðnaðarsamfélagi. Nýlega hefur verið sýnt fram á að innsýn Tocqueville hafi oft ekki fengið að njóta sín sem skyldi þar
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.