Hugur - 01.01.2002, Side 124

Hugur
Ritfregnir
19. John Dewey: Reynsla og menntun Þýð. Gunnar Ragnarsson.
Reykjavík: KHÍ, 2000. 101 bls.
Ritið er uppgjör höfundar við svokallaða framsækna menntastefnu,
sem átti miklu fylgi að fagna í Bandaríkjunum á fyrri hluta 20. aldar, og
leiðrétting á afbökunum og rangtúlkunum sem hann taldi að kenningar
sínar á sviði kennslu- og menntamála hefðu orðið fyrir. I bókinni er að
finna endanlega greinargerð Deweys fyrir meginhugmyndum sínum um
menntun og skólastarf.
20. John Dewey: Hugsun og menntun Þýð. Gunnar Ragnarsson
Reykjavík: KHÍ, 2000. 352 bls.
Bókin er sígilt verk í kennslu- og menntunarfræðum, í anda vísinda og
verkhyggju, sem hefur haft mikil áhrif á kennsluhætti í Bandaríkjunum
og víðar. Hún er ekki eingöngu ætluð kennurum og skólamönnum, held-
ur öllum sem telja hugsun skipta máli. Bókin er náma af góðum hug-
myndum og spaklegri hugsun. Hugmyndin að heimspeki með börnum á
m.a. rætur að rekja til hennar.
21. Atli Harðarson: Af jarðlegum skilningi. Reykjavík: Háskólaútgáf-
an, 2001. 180 bls.
Heimspeki er ekki bara hárfínar rökfærslur og skarpleg greining á
hugtökum. Hún er líka tilraun til að komast að kjarna hvers máls, sjá
samhengi sem ekki liggur í augum uppi og tengja saman þekkingu úr
ólíkum áttum. Fyrri heimspekirit Atla Harðarsonar Afarkostir (1995) og
Vafamál (1998) hafa vakið athygli og hlotið góða dóma. í þessari bók
tengir hann saman siðfræði og veraldarhyggju Davids Hume, þróunar-
kenningu Darwins og hugmyndir Alans Turing um altæka vél. Ur þess-
um efniviði, sem er allt í senn heimspeki, líffræði og tölvufræði, býr Atli
til sína eigin mynd af tilverunni - mynd sem sýnir hvernig hugsun
mannsins, menning og siðferði eru hluti af ríki náttúrunnar.
22. René Descartes: Hugleiðingar um frumspeki Þýð. Þorsteinn
Gylfason sem einnig ritar inngang og skýringar. Reykjavík: Hið íslenska
Bókmenntafélag, 2001. 241 bls.
Þetta er eitt höfuðverk vestrænnar heimspeki. Höfundur færir sönnur
á tilveru Guðs og greinarmun sálar og líkama. Þessar röksemdir um
tvær af stærstu gátum mannsandans þóttu afar nýstárlegar, mættu
sterkri andstöðu og ollu hatrömmum deilum. Descartes ummyndar hina
kristilegu hugleiðingahefð, gerir úr henni rökmálslist sem þjónar traust-
um og áreiðanlegum vísindum. Textinn er rómaður fyrir skýrleika og lát-
122
j