Saga


Saga - 1964, Side 33

Saga - 1964, Side 33
ÞÆTTIR ÚR VERZLUNARSÖGU 25 íslendingum var því fullkunnugt, hve Noregskonungar höfðu mikil afskipti af verzlunarmálum, og höfðu af eigin raun kynnzt farbönnum þeirra og fyrirgreiðslum. Það er aðalatriðið, en um hitt verður ekkert fullyrt, hve óttinn við farbann hefur verið ríkur á alþingi 1262. fslendingum hefur þó verið ljóst, að konungar gátu ekki lagt farbann á þegna sína stöðu sinnar vegna. Farbanni var beitt í ófriði milli ríkja, en varla í samskiptum þjóðhöfðingja og þegna. Ef uppreist varð í löndum konungs, gat hann lagt farbann á yfirráðasvæði uppreistarmanna til þess að brjóta þá til hlýðni; þar átti hann í höggi við fjandmenn en ekki þegna. Björn M. Ólsen heldur því fram, að Magnús lagabætir hafi talið sér heimilt samkvæmt Gamla sáttmála „að leggja einokunarhöft á ísland“. Samkvæmt samningnum hafði hann óskoruð völd yfir siglingu 6 skipa, en þau skulu ganga árlega milli Noregs og íslands. Svo virðist sem ís- lendingar hafi ekki kært sig um meiri kaupsiglingu, og konungur hafi því getað bannað fleiri skipum ferðir milli Noregs og íslands eins og sakir stóðu. Hins vegar áskilja Islendingar sér rétt til samninga við konung um kaup- siglinguna, eftir því sem beztu bændum landsins þætti hentast. Samkvæmt upphaflegri gerð Gamla sáttmála gátu íslendingar krafizt endurskoðunar á siglingaákvæði hans, hvenær sem þeir vildu, en yfirstjórn á kaupsiglingu skip- anna sex var í höndum konungs, meðan ákvæðið stóð óbreytt. Þegar útflutningsverzlun fslendinga breyttist og það þurfti ekki um skeið að skylda kaupmenn til íslands- ferða, þá gat konungur ekki lagt hömlur á kaupferðir milli Noregs og íslands samkvæmt Gamla sáttmála, heldur varð hann að breyta verzlunarlöggjöf ríkisins. Þeirri löggjöf urðu íslendingar að hlíta engu síður en Norðmenn. Með Gamla sáttmála afhenda þeir konungi æðstu völd yfir kaupsiglingu til landsins gegn því, að hann tryggi þeim lágmarks aðflutninga. íslendingum var miklu hagkvæm- ara, að erlendir kaupmenn kæmu hingað til verzlunar en að sigla sjálfir út í tvísýnu með varning sinn. Hitt var
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178

x

Saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.