Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1996, Qupperneq 17

Orðabókarstörf Konráðs Gíslasonar
15
ins 6. febrúar 1865 sækir hann um 1.000 dala styrk til að búa hana til
prentunar. Ekki þarf að draga í efa að Konráð hefir einbeitt sér að
þessu starfi enda þótt hann fengist jafnhliða við önnur rannsóknarefni
eins og sjá má af bréfum hans til ráðuneytisins. Hann færðist undan
því í bréfi til heimspekideildar Hafnarháskóla 30. október 1866 að
taka að sér störf deildarforseta og bar við hæfnisskorti, auk þess að
hann væri bundinn við orðabókarstörf.7
Það var hljótt um þessa orðabókarsmíði Konráðs. Samt víkur
Grímur Thomsen að henni í ritdómi um þýðingu Dasents á Njálu
(Grímur Thomsen 1858-1860:232-233). Hallgrímur Scheving fékk
eitthvert veður af henni því að hann spurði Konráð eftir því í bréfi 16.
september 1859 hvað íslensku orðabókinni liði og hvaða staf hann
hefði á prjónunum (Finnbogi Guðmundsson 1969:203). í formálanum
að orðabók Eiríks Jónssonar segir um hana að hún „udarbeides efter
en meget omfattende Plan“ með styrk frá stjórnvöldum (Eiríkur Jóns-
son 1863:xix).
I næstsíðasta bréfi Schevings til Konráðs 28. september 1861 vék
hann enn að orðabókinni með þessum orðum: „Mér þykir stórlega
vænt um það sem þér skrifið mér, að þér sitjið við orðabókina og
grammatíkina, því þá gengur jafnt og stöðugt á verkið, þó þér kvartið
yfir því, að þér séuð seinvirkir, því dropinn holar harðan stein. [...] En
verkið, þá því er lokið, ávinnur yður verðskuldaðan heiður bæði utan-
lands og innan“ (Finnbogi Guðmundsson 1969:208).
Guðbrandur Vigfusson hafði komist á snoðir um hina fyrirhuguðu
orðabók sem Konráð hafði í smíðum eins og fram kemur í bréfi hans
til C. R. Ungers 5. janúar 1866, en þar segir: „Allir seðlar Cleasby, sem
er frumritið, var eftir haldið og hefir Konráð síðan upp í þá skaffað sér
nýtt hónorar til nýrrar orðabókar. Bækur Cl. nærfellt allar horfnar. Við
bjuggum hér til Catalog yfir þeirra reliquias" (Svavar Sigmundsson
1989:300). Konráð hafði seðlasafn Cleasbyorðabókarinnar undir
höndum á því árabili sem hann vann að þessari nýju orðabók. Engu að
síður hugðist hann kanna að nýju elstu skjöl og handrit, ekki einungis
7 í bréfinu segir: „Men min Hovedgrund er, at min Tid stadig er optaget af et om-
fattende og byrdefuldt Ordbogsarbeide, der lægger Beslag paa al min Kraft, og for
hvilket enhver virkelig Afbrydelse har ufordeelagtige Fölger“ (Konungsbókhlaða í
Kaupmannahöfn, Add. 389, fol).