Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1996, Page 22

20
Aðalgeir Kristjánsson
uði fyrir ijögurra stunda vinnu á dag. Þetta þótti fréttnæmt. Jón Sig-
urðsson skrifaði Gísla lækni Hjálmarssyni tíðindin 8. september 1840:
„Konráð og Brynjólfur eru að búa til íslenska orðabók á kostnað Eng-
lendingsins, sem Konráð las með, og ætla Englfendingar] að gefa hana
út á sinn kostnað. Þeir lifa vel nú“ (Jón Sigurðsson 1911:17).
Þeir félagar Konráð og Brynjólfur fengu gömul íslensk handrit að
láni til að nota við orðtökuna auk prentaðra bóka sem Cleasby keypti
til orðabókarvinnunnar (Aðalgeir Kristjánsson 1972:99). Haustið
1842 tók Konráð að kenna augnveiki og varð að hlífa sér við lestur.
Brynjólfur fékk brátt ærið að starfa á öðrum vettvangi og gat því lítið
sinnt starfi sínu við orðabókina. I ævisögu Cleasbys er ekki dregin dul
á að honum þótti verkið ganga seint og þeir félagar afkastalitlir. Kon-
ráð fór á sjúkrahús 10. mars 1843 til að fá bót meina sinna, en sjúkra-
húsdvölin færði honum lítinn bata, enda reyndi hann alltaf um of á
augun. Þá um sumarið var Skúli B. Thorlacius fenginn til að lesa fyr-
ir hann. Veturinn eftir sat allt við sama með augnveikina og í nóvem-
ber 1843 var Brynjólfur Snorrason einnig ráðinn aðstoðarmaður (Að-
algeir Kristjánsson 1972:101).
Frá árinu 1839 og fram til 1854 voru orðabókar- og útgáfustörf
meginviðfangsefni Konráðs en eftir 1848 bættist háskólakennsla við.
Verulegar frátafir urðu enn vegna augnveiki. í bréfi til foreldra sinna,
dagsettu laugardaginn fyrir hvítasunnu 1844, sagðist hann hliðra sér
hjá öllum skriftum eins og hann gæti og talaði um „þokuhnoðra og
eins og kongulóarvefi fyrir augunum“ (Konráð Gíslason 1984:73).
Konráð tók þá ákvörðun að fara til Þýskalands að leita sér bata með
vatnslækningum. Gert var ráð fyrir að leggja af stað fyrstu daga júní-
mánaðar og vera burtu í fimm mánuði. Ferðin varð lengri en ætlað var
í upphafi því að hann kom ekki aftur til Hafnar fyrr en á aðfangadag
jóla 1844.
Konráð Gíslason skrifaðist á við Hallgrím Scheving meðan báðir
lifðu. Bréf hins fyrrnefnda eru glötuð, en í bréfum Hallgríms er mik-
ið rætt um orðabókarstörf. Þar er að finna ýmislegt um samskipti Kon-
ráðs og Cleasbys; t. a. m. segir Scheving í bréfi til Konráðs 27. febrú-
ar 1844: „Illa varð mér við það, sem seinast stóð í bréfi yðar, að þér
að nýju hafið í septembermánuði skoðað allar íslenskar skinnbækur,
sem finnist á Turni, til þess að kynna yður aldur þeirra“ (Finnbogi