Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1996, Page 55
Frumlag ogfall að fornu 53
Þær sagnir sem taka tvo aukafallsnafnliði eru fáar, og fæstar þess
eðlis að búast megi við vísun milli liðanna tveggja; sagnir eins og t. d.
dreyma og vanta. Helst mætti búast við að finna dæmi þar sem aftur-
beygða fornafnið væri í forsetningarlið, eða þar sem sögnin tekur með
sér nafnháttarsetningu með sögn sem einnig tekur aukafallsnafnlið í
frumlagssæti, sem vísar í aukafallsnafnlið móðursetningarinnar. Tals-
vert er af dæmum um hvorttveggja, og ekki bara með so. þykja, held-
ur líka með virðast og sýnast.
(14)a En þeim^ þykja áður brotin lög á sérj.
(Eyrbyggja saga, s. 622)
b segir að honumj þótti maður koma að sér^ ógurlegur
(Sneglu-Halla þáttur, s. 2215)
c ef honunij þykir sér^ það nokkuð fullting.
(Egils saga Skallagrímssonar, s. 467)
d og er það eigi kynlegt að slíkum mönnumj þyki allt lágt hjá
sérj. (Laxdœla saga, s. 1611)
e En er hann sá bréf þetta virðist honunij það bréf fjörráð við
sigj (Islendinga saga, s. 352)
f Nú sýndist Loftij sér^ óvarlegt að sitja í Dýrafirði íyrir
ófriði Þorvalds (Hrafns saga Sveinbjamarsonar, s. 232)
Dæmi með virðast og sýnast eru vissulega fá, en þær sagnir eru líka
fremur sjaldgæfar í fornu máli. Dæmi með þykja eru hins vegar mý-
mörg, öfugt við það sem ætla mætti afumíjöllun Kristoffersens (1991,
1994). En þessi dæmi sýna ótvírætt að sig gat vísað til aukafallsnafn-
liðar; og í ljósi þess að afturbeyging virðist yfirleitt haga sér eins hvort
sem um er að ræða sig eða sinn, bæði að fornu og nýju, þá kæmi á
óvart ef sá munur sem Kristoffersen telur sig finna væri í raun og veru
fyrir hendi. Ég held því sem sagt fram að svo sé ekki, og afturbeyging
verði því alls ekki notuð sem rök gegn aukafallsfrumlögum í fornu
máli.
Niðurstaða Kristoffersens (1991) er sú að enda þótt einstöku sagn-
lr í fornmáli taki með sér aukafallsnafnliði sem hafi ákveðna eigin-
leika sameiginlega með frumlögum, þá vegi það ekki þungt í saman-
burði við rökin fyrir aukafallsfrumlögum í nútímaíslensku.