Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1996, Síða 127
125
Úr sögu íslenskrar málfrœðiiðkunar
Til fjórða flokks telur Runólfur að lokum karlkyns- og kvenkyns-
orð sem enda á e (þ. e. -i samkvæmt nútímastafsetningu), t. d. krabbe,
brœðe, og svo hvorugkynsorð sem enda á stuttu -a, t.d. aitga.
Flestir hljóta að sjá að flokkun sem byggir á síðasta staf orðs í nefni-
falli eintölu hlýtur að leiða til þess að beygingarlýsing verður flókin og
óskýr og að ekki lendir alltaf saman það sem saman á. Runólfi var þetta
ljóst því að hann reynir að koma með skýringar og búa til reglur en um
það hef ég fjallað á öðrum stað (Guðrún Kvaran 1993).
1.2 Sagnbeyging
Síðasti stóri kafli bókar Runólfs er um sagnbeygingu. Hann hefst á al-
mennu yfirliti yfir sagnir, svo sem að þær greinist í persónulegar og
ópersónulegar og að tölur séu þrjár. Síðan er þeim skipt í fernt eftir
eðli. Fyrst er activum, sem hjá Runólfi virðast vera áhrifssagnir í ger-
mynd eins og eg dœme, þá er passivum, eg dœmest, næst neutrum,
þ- e. áhrifslausar sagnir eins og eggrœt, og loks deponens sagnir, þ. e.
sagnir í miðmynd með germyndarmerkingu eins og eg annast. Þá tek-
ur Runólfur fyrir hóp sagna sem hann telur vera óreglulegar á einhvern
hátt og teljast til þeirra sagnirnar vera, verda, hafa, vilia, meiga, eiga,
skulu og munu.
Meginþorra sagna telur Runólfúr að skipta megi í fimm flokka eins
°g sýnt er í (4):
(4) Sagnorðaflokkar Runólfs Jónssonar
1. -a í l.p.et.nt., -ar í 2. og 3.p.et.nt.: Egelska, Þu elskai; hann elskar
2. -e í l.p.et.nt., -er í 2. og 3.p.et.nt.: Eg breime, Þu bretmer, hann
brenner
3. -y í 1 .p.et.nt., -r í 2. og 3. p.et.nt.: Eg sny, Þu snyr, hann snyr
4. -b, -d, -f, -g, -k, -I, -m, -n, -p, -t
í l.p.et.nt., -ur í 2. og 3.p.et.nt.: Eg hverb (hverf), Þu hverbui;
hann hverbur; eg bid (bíð), eg
gef, eg ligg, eg vijk (vík), eg
fel, eg tem, eg fum, eg kryp
(krýp), eg et.
Eg ber, Þu ber, hann ber, eg
les, Þu les, haim les.
5. -r eða -s í öllum persónum et.: