Andvari - 01.01.2011, Blaðsíða 68

66
SIGURÐUR PÉTURSSON
ANDVARI
og Gljúfurá. Nú kom þessi eign sér vel, því Jón hafði ekki lokið embættisprófi,
þrátt fyrir margra ára nám við háskólann í Kaupmannahöfn. Jarðeignin gerði
Jóni mögulegt að vera í kjöri til Alþingis. Og kannski var það fyrst og fremst
Gljúfurá sem tengdi Jón við Isafjarðarsýslu, þegar nánar er að gætt. Löngu
síðar ánafnaði bóndi í Auðkúluhreppi íslensku þjóðinni jörðina Gljúfurá í
minningu þessa. Hún er því þjóðareign.
Kjörfundur var haldinn í kirkjunni á Isafirði 13. apríl 1844. Þar voru mættir
52 kosningabærir menn úr sýslunni, af þeim 80 sem voru á kjörskrá. Það gerir
65% kjörsókn, sem var ívið meira en almennt á landinu, þar sem hún var
62,6%.7 Kosið var á kjörfundi á einum stað í hverri sýslu og áttu því kjósendur
misjafnlega gott með að komast á kjörstað. Jón Sigurðsson fékk atkvæði
50 Isfirðinga, en tveir kusu Kristján Guðmundsson bónda í Vigur. Magnús
Einarsson á Hvilft, helsti stuðningsmaður Jóns, var kjörinn varaþingmaður
með 27 atkvæðum.8 Kosið var í heyranda hljóði, þar sem kjörstjóri, sýslu-
maður, spurði kjósandann hvern hann vildi hafa sem þingmann. Því vita allir
að það voru þeir séra Arnór Jónsson prófastur í Vatnsfirði og sýslumaðurinn
Þorkell Gunnlaugsson sem ekki kusu Jón.9 Séra Arnór bætti um betur og hélt
ræðu gegn kosningu Jóns í upphafi kjörfundar. Það dugði þó lítt. Sú staðreynd
að þessir embættismenn konungs og kirkju snerust gegn Jóni, bendir til þess
að hann hafi verið fulltrúi hins almenna bónda og landeiganda, en ekki yfir-
valda. Embættismenn og landeigendur ásamt örfáum kaupmönnum, voru þeir
einu sem höfðu kosningarétt. Jón Sigurðsson hafði getið sér orð fyrir einarða
framgöngu gegn embættismönnum og kaupmönnum og ísfirðingar gerðu
hann að fulltrúa sínum á Alþingi. Kenna má nokkurs stolts hjá Vestfirðingum
af uppruna Jóns og að þeir gætu þannig séð landsmönnum fyrir foringjaefni
á Alþingi.
Það var ekki vegna persónulegra kynna af Jóni sem ísfirðingar kusu hann
fyrir þingmann árið 1844, heldur virðist það miklu fremur vera stolt yfir að
eiga slíkt foringjaefni, sem réði afstöðu hinna betri bænda í ísafjarðarsýslu.
Það varð kappsmál Vestfirðinga og ísfirðinga að tryggja sér eignarhald á
Jóni strax við upphaf stjórnmálaferils hans á Islandi með því að gera hann að
sínum fulltrúa þegar Alþingi var sett á fót.
Tengslanet Jóns
Það verður ekki séð að Jón Sigurðsson hafi þekkt marga kjósendur í ísa-
fjarðarsýslu, umfram föður sinn og nokkra ættingja, þegar hann hóf þjóð-
málabaráttu sína. Með útgáfu Nýrra félagsrita árið 1841 vakti hann eftirtekt
fyrir skrif sín um endurreisn Alþingis og lýðréttindi. Hann eignast fylgj-
endur og bandamenn um allt land og hefði getað farið í framboð í næstum