Andvari - 01.01.2011, Page 131

ANDVARI
SVIPMYND AF INGIBJÖRGU
129
stillt upp myndinni af Ingibjörgu frá 1850 og mynd af Jóni, sem líklega er
tekin við sama tilefni blasir við allt önnur mynd af hjónunum. Þá er það ekki
lengur hinn stórglæsilegi ungi Jón sem situr fyrir með gömlu og þreytulegu
eiginkonu sinni eins og myndin frá 1845 sýnir heldur stórglæsileg Ingibjörg
og myndarlegur hvíthærður Jón. (Sjá myndirnar á bls. 130-131).
Ljósmyndin frá því um 1850 er í sama ramma og í upphafi.30 Ramminn
er svartur. Utan um myndina er gyllt pappaspjald með egglaga hringformi.
Bakið í rammanum er upprunalegt.31 Varðveitt er ljósmynd af Jóni (í eftir-
töku)32, þar sem skyrtuermar og aðrir hvítir fletir eru einnig hvíttaðir eins
og á myndinni af Ingibjörgu. Stóllinn á myndunum tveimur virðist vera sá
sami og rétt eins og Ingibjörg er Jón enn unglegur þrátt fyrir grátt hárið.
Það gæti því hugsast að þessar tvær myndir hafi verið teknar við sama
tækifærið.
Erfitt getur í sumum tilfellum reynst að tímasetja ljósmyndir frá gamalli tíð
og krefst sérþekkingar. Klæðaburð, tækni í ljósmyndun, nöfn tiltekinna ljós-
myndara eða uppstillingar er hægt að nota í þeim tilgangi. Fyrstu áratugina
var húsbúnaðurinn á ljósmyndastofunum til dæmis einfaldur, en á 7. áratugn-
um fóru ljósmyndarar að nota málaðar bakgrunnsmyndir og viðhafnarmeiri
húsgögn þegar einstaklingum var stillt upp fyrir ljósmyndatöku.28 A einni
myndinni sem til er af Ingibjörgu er ung stúlka henni við hlið. Þar er frænka
Ingibjargar og nafna, Ingibjörg Jensdóttir, með henni á myndinni. Ingibjörg
var fædd árið 1860 og þá er hægt að slá því föstu að myndin hafi verið tekin á
árunum rétt fyrir 1870. Mörgum árum síðar, þegar Ingibjörg yngri var sautján
ára gömul, dvaldi hún einn vetur hjá frændfólki sínu í Höfn.29
Almennt má segja um ljósmyndir sem varðveittar eru af Ingibjörgu að
þær bendi til þess að hún hafi verið kona sem hafði ánægju af mannlegum
samskiptum. Hún hefur sent myndir af sér til vina sinna á Islandi rétt eins
og Jón gerði.33 Um það eru hinar fjölmörgu varðveittu ljósmyndir af henni í
Mannamyndasafni Þjóðminjasafns íslands til vitnis um. Einnig eru varðveitt
ljósmyndaalbúm í Minjasafni Jóns og Ingibjargar þar sem m.a. eru myndir af
fólki sem Ingibjörg hafði samskipti við.34 Þá hafa tvær ljósmyndir (kopíur)
af Ingibjörgu fylgt bréfi hennar til Sigríðar Kristínar Johnsen frá 1860.35 Sú
mynd er einnig til í Mannamyndasafninu á Þjóðminjasafni íslands.36 Lágu
myndirnar með einu þeirra bréfa sem Ingibjörg skrifaði og varðveitt er á
safninu. Það bendir til þess að Ingibjörg hafi sent vinkonum sínum myndir af
sér sem vinargjöf.37 Hugsanlegt er að Jón og Ingibjörg hafi í sumum tilvikum
selt myndir af sér. Eftirfarandi orð Björns Björnssonar (1822-1879), bónda
á Breiðabólstöðum á Álftanesi og handritasafnara í bréfi til Jóns árið 1863
vekja spurningar um það: „Að endíngu atla jeg nú að biðja yður bónar; það
er að gefa mér af yður „vísitkort“ eða af ykkur hjónum; jeg bið ykkur ekki
að selja mér það.“38 Fróðlegt væri að rannsaka nánar útbreiðslu visitkorta