Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1939, Qupperneq 41

FRÁ ÞEIM YNGRI
15
Próf, sumir þeirra hafa líka gengið
á alþýðuskóla (Laugarvatn). Einn
virðist hafa verið á Eiðaskóla, en
hrír hafa sama isem enga skóla-
göngu. Mér er að vísu ekki full-
kunnugt um alla, en þetta mun ná-
lægt sanni.
Hvaða stefnum í bókmentunum
fylgja þessir ungu höfundar? Því
er ekki svo auðsvarað, því það er
blendingur í þeim mörgum. Flest-
allir eru í tengslum við mannlýs-
inga-stefnuna, sem Hafnarskáldin
eru fulltrúar fyrir. Svo er um Davíð
Þorvaldsson, Snorra Hjartarson, og
Rósu Blöndals. í Davíð og Snorra er
rciikið af innsæi, Rósa er auk þess
óvenj ulega lýrisk. Hreinræktaðir
hugsæismenn (romantics) munu
þeir vera Jóhann Frímann og Þor-
steinn Jósefsson. Elinborg Lárus-
dóttir heldur hugsjónum mannúðar-
innar á lofti, en Þórunn Miagnús-
dóttir sjálfstæðiskröfum einsta'kl-
ingsins á rómantísk-realistiskan
hátt. Sigurður Haralz er áhorf-
andi, sem hefir gaman að veröld-
inni; Sigurður Helgason, Hjörtur
Halldórsson og Stefán Jónsson eru
líka raunsæir menn, sem heldur
virðast hallaist á sveif umbóta-
nianna. Loks eru þeir G. M. Mag-
nússon, Halldór Stefánsson, Sig. B.
Gröndal, Guðmundur Daníelsson og
Ól. Jóh. Sigurðsson annaðhvort ein-
huga ádeilumenn á núverandi þjóð-
skipulag, eða meir og minna undir
áhrifum H. K. Laxness.
Þ&ss ber líka að gæta, að árin
1935-36 eru veltiár fyrir þessa bylt-
ingasinnuðu rithöfunda, eins og
bezt sézt á því, að þá taka þeir,
undir forustu Kristins E. Andrés-
sonar, að gefa út tímaritið Rauðir
pennar. Úr þessu verður svo bók-
mentafélagið Mál og menning, sem
nú er eitt af sterkustu bókaútgáfu-
félögum á landinu, og hefir alls
ekki bundið sig við boðskap kom-
múnista einan, heldur reynir á allan
hátt að bæta úr brýnni bókaþörf al-
þýðu, og hefir sýnt lofsverðan á-
huga á þjóðlegum fræðum. Meðal
annars hefir þetta félag nú boðað
merkilegt ritsafn, sem það ætlar að
birta árin sem ísland segir í sundur
við Danmörku og á að kallast Arfur
íslendinga.
Þessi ráðstöfun er að vísu enn í
skauti framtíðarinnar, en hún hefir
þó hrundið af stað merkri nýjung.
Þeir stjórnmálaflokkar, sem nú fara
með völd, hafa látið sér atorku
kommúnistanna að kenningu verða
og ætla að hefja nýja og betri rík-
isútgáfu á næstu árum, til þess að
greiða veg ritum og höfundum í
samkepni við Mál og menning. Ef-
laust er þetta ekki aðeins að þakka
atorku kommúnista, heldur líka
sameiningu allra hinna þingflokka
þetta ár undir hinni nýju þjóð-
stjórn. Því má heldur ekki gleyma
að með síðustu bók sinni, Sturlu í
Vogum 1938 hefir Hagalín að vísu
kanske ekki skapað betra verk en
Laxness, en þó svo gott verk í já-
kvæðum þjóðlegum anda, að það
jafnast á við það sem Laxness hefir
haft að bjóða síðan Sjálfstætt fólk
kom. Alt virðist þannig benda á 'að
þjóðrækin rómantík eigi leikinn á
ný á næstu árum, ef ekkert óvænt
kemur fyrir, og ef þeir eignast rit-
færa menn, því enn eru ritfærustu
mennirnir í vinstra fylkingararmi.