Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Blaðsíða 33

J. MAGNÚS BJARNASON
11
óskaði eftir. En vikum, ef ekki mán-
uðum, eftir að hann var gripinn
kvala-köstum, neitaði hann að taka
deyfilyf. Ástæðan var sú, að hann
átti eftir að fullgera ýms þau rit-
verk, sem hann hafði samið um við
útgefendur sína; en var hræddur um,
að deyfilyf mundu lama hugann, svo
hann gerði ekki verkinu full skil. —
Eftir því sem eg vissi best um við-
skifti hans við ýmsa útgefendur, virt-
ist mér þessi samviskusemi ganga
ssrið langt. — Fram í það síðasta,
var aðeins eitt sem freistaði hans til
að biðja um kvalastillandi lyf. Þegar
hann átti von á gestum, var viðkvæð-
ið: “Nú verð eg að fá eitthvað mér
til hressingar, svo gestirnir haldi
ekki að eg sé að deyja.”
Eftir að vera í skólum annara kenn-
ara, komst eg á þá skoðun, að Magnús
var ekki meir en meðal kennari frá
akademisku sjónarmiði. Því athuga-
verðara er það, hversu mentamála-
deild Manitoba-fylkis var ófús til, að
hann legði niður kenslu. Svo lítinn
skólalærdóm hafði hann hlotið, að
jafnvel fyrir aldamót, kom að því, að
kennaraleyfi hans varð ekki lengur
framlengt. Varð hann því annað
hvort að ganga í kennaraskólann
(Normal) eða hætta skólakenslu. Nú
hafði hann ekki þau prófskírteini,
sem kennaraskólinn krafðist til inn-
göngu; en ástæður hans ekki þannig,
að hann gæti sest á skólabekk um
lengri tíma. Þegar hann gerði menta-
máladeildinni grein fyrir þessu, fékk
hann það svar, að vitnisburður skóla-
umsjónarmanns (inspectors) um
starf hans, væri deildinni á við próf-
skírteini, og að dyr kennaraskólans
stæðu honum opnar. Á þann hátt
hlaut hann þriðja stigs kennarabréf.
Löngu síðar gerðist deildin enn
kröfuharðari, og féll kennarlabréf
Magnúsar þá úr gildi. Þó bauð deild-
in honum sérstakt leyfi, til að halda
áfram kenslu; en hann neitaði boð-
inu. Útkoman varð sú, að deildin
veitti honum annars stigs kennara-
bréf, án þess hann gengi undir nokk-
urt próf. Og var það fyrir frábæran
árangur af kenslustörfum hans. —
Þykir mér líklegt að þetta sé eina til-
fellið af þessu tæi, í sögu menta-
máladeildar Manitoba-fylkis; og að
mínu áliti meiri og verðskuldaðri
heiður, en mörg ein doktorsgráðan,
sem öðrum hefir áskotnast.
Þegar eg kom í skóla til Magnúsar,
hafði eg lesið lítið eitt, annað en
skólabækur og guðsorða. Var gjör-
sneiddur þeirri lestrarfýsn, sem þjáði
suma jafnaldra mína. Og það mun
hafa kostað hann nokkra fyrirhöfn,
að koma mér til að lesa bækur, sem
ekki komu við skólanáminu. En með
tíð og tíma 'tókst honum það. Þegar
við vorum einir saman, talaði hann sí
og æ, um skáldskap og rithöfunda;
og fór mest af þeim ræðum fyrir ofan
garð og neðan hjá mér. f skólafrí-
tímum, þegar veður hamlaði úti-leikj-
um, sagði hann okkur kafla úr sögum
Dickens. Ekkert okkar var svo fært
í ensku, að við hefðum not af lestri
þeirra bóka á frummálinu; og var
frásögnin öll á íslensku. En hann lék
persónurnar og gaf þeim íslenskt líf.
Og síðar, þegar eg fór að stafa mig
fram úr þessum sögum, fanst mér
'hálft í hverju að Pickwick, Squeers,
Heap, Micawber og fleiri söguhetjur
Dickens, væru hálft í hverju landar
mínir, og ættu sæti með ný-íslensku
körlunum, sem gárungarnir hermdu
eftir.