Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1945, Blaðsíða 83

DAVIÐ STEFÁNSSON SKÁLD
61
græskulaus, þó dýpri merking ley*-
ist undir yfirborðinu, eins og í “Litla
kvæðið um litlu hjónin”, sem er frum-
legt og bráðsmellið, að maður tali nú
ekki um annað eins snildarverk í
þcirri grein eins og “Sálin hans Jóns
míns”.
Hin djúpa samúð skáldsins kemur
þó ekki aðeins fram gagnvart ein-
staklingnum, heldur engu síður gagn-
vart fjöldanum, heildinni. Mörg
^væði hans í hinum síðari ljóðasöfn-
um hans fjalla, eins og athygli hefir
þegar verið dregin að, um þjóðfé-
lagsböl og misskift kjör manna, um
fjárgræðgi og auðsöfnun, og afleið-
lngar þeirra fyrirbrigða í mannfélag-
inu. pjve sárt Davíð finnur til með
þeim, sem erfiða í sveita síns andlitis
°g bera skarðan hlut frá mannlífsins
^orði, er eftirminnilega skráð í hinu
fa&ra kvæði hans “Lofið þreyttum að
sofa.”
þó að skáldið sé djarfmæltur
malsvari þeirra, sem misrétti eru
þeittir, þá ber hann ekki heiftarorð
milli hinna ýmsu stétta þjóðfélags-
lns- Hann flytur aldrei boðskap hat-
nrsins; hann veit, að kærleikslaust
líf er eins og gróðurlaus eyðimörk,
laun hatursins eru andlegur dauði.
(Samanbr. kvæði hans “Sá, sem engu
ann ). er hei(jur alls ekki að
Undra, að hann syngur Kristi, meist-
aranum mikla og kærleikskonungin-
Um> þennan fagra lofsöng, þrunginn
trúarlegri auðmýkt og innileik, í
sálminum “Á föstudaginn langa”:
hú ert hinn góði gestur
og guð á meðal vor, —
og sá er bróðir bestur,
sem blessar öll þín spor
og hvorki silfri safnar
né sverð í höndum ber,
en öllu illu hafnar
og aðeins fylgir þér.
Þegar það er í minni borið hversu
sterkur þáttur samúðin er í kvæðum
Davíðs Stefánssonar og samgróin
glöggum skilningi hans og háu mati
á hinu sanna manngildi, sætir það
engri furðu, hversu oft og örlátlega
hann syngur lof manndómi og mann-
dómsmönnum í kvæðum sínum. Þessa
gætir t. d. mjög í hinu tilkomumikla
og margþætta Alþingishátíðarkvæði
hans, en þar hyllir hann hina fyrstu
íslensku landnema á hinn fegursta
hátt og minnisstæðasta. Honum er
það full-ljóst, eins og hann segir á
einum stað í kvæðinu, að “minning
þeirra, er afrek unnu, yljar þeim, sem
verkin skilja”. Þessvegna þreytist
hann aldrei á að lofsyngja forystu-
mennina, sem hlóðu vörðurnar og
ruddu nýja vegi, brautryðjendurna
á hinum ýmsu sviðum lista og annara
menningarlegra athafna.
Göfug lífsskoðun og mikil skáld-
snild haldast því í hendur í hinum
mörgu ágætis- og merkiskvæðum
Davíðs Stefánssonar. Hann leiðir oss
tíðum inn í heima sólar og vors og
opnar oss víðlendar veraldir unaðs-
ríkrar fegurðar með Ijóðum sínum.
Þessvegna hafa þau slegið á svo
næma strengi í brjóstum landa hans
beggja megin hafsins og munu halda
áfram að hita þeim um hjartaræt-
urnar, því að eins og hann segir í fyr-
nefndu Matthíasar-kvæði sínu:
Þó dagarnir hringi dauðans Líkaböng,
þá deyr ekki fegursta ljóðið, sem skáldið
söng.