Sagnir - 01.06.1993, Qupperneq 18

Ungar blómarósir horfa til Jramtíðar, bjartsýnar á lífið.
heyrandi. Þar dansaði hún ásamt öðru
heimilisfólki við dúndrandi undirspil
harmonikkuleikara úr sveitinni fram eft-
ir nóttu.14
Svo kom haustið með öllum sínunt
önnum. Þá voru búnar til margar
tunnur af slátri. Hún var í því öllu
ásamt fleiri stúlkum. Þegar ristlarnir
komu heim þá þurfti að rista þá á
meðan þeir voru nýjir og var þá setið
yfir því verki uns því var lokið, oft
heila nótt. ... þegar tekið var slátur þá
fór hún venjulega með í Búðardal og
þvoði innan úr vömbunum í sjón-
um.15
Heimilið sem hún formóðir mín vann á
var stórt og því mikið tekið af slátri heim.
Það er æði líklegt að oft hafi henni verið
kalt á höndum af þvi að þvo fjöldan allan
af vömbum i ísköldum Hvammsfirðin-
um.
Til viðbótar við þessi árstíðabundnu
störf bættust innanhúsverk og skepnu-
hald sem inna þurfti af hendi árið um
kring, því hvorki gátu menn né skepnur
lifað á loftinu einu saman. Hjá Lóu vom
dagamir yfirleitt þannig að hún vaknaði
fyrst allra á morgnanna og fór síðust til
rekkju að kveldi. Maður einn sem vann á
sama bæ og hún sagði svo frá að þegar
folkið fór að sofa þá hefði Lóa tekið til við
að baka brauð fyrir næsta dag. Sagðist
hann eiginlega aldrei hafa vitað hvenær
hún fór að sofa, en það hafi nú varla verið
mikið sem hún svaf því hún þurfti að
koma svo mörgu í verk.16
„Að veiða hann sér til manns-
efnis”
Og unt hvað dreyntdi svo vinnukon-
ur? Jú þær dreymdi drauminn fagra
um ást og hjónaband, að fa að ráða sér
sjálfar, fa að sofa út og jafnvel hafa
vinnukonu.17
Eftir 1880 fór vinnuhjúum fækkandi
m.a. vegna þess að fatækt fólk gat vegna
batnandi efnahags í landinu frekar gift
sig og stofnað heimih 18 Þá urðu breyting-
ar á vinnukonustöðunni og hún varð í
auknum mæh biðsalur hjónabandsins,
ungar stúlkur fóm að heiman í vist, lærðu
þar ýmis nytsöm störf, kynntust sínum
tilvonandi og stofnuðu síðan sitt eigið
heimili. Mikill hluti vinnukvenna var
undir þrítugu. Undir lok 19. aldar var
það orðið svo að vinnukonustaðan var orðin
að tímabundinni stöðu í ævi margra
kvenna.'1' Dæmi um þetta er amma mín.
Hún fetaði í fótspor móður sinnar og hóf
starfsferil sinn sem vinnukona. Hjá
henni var þetta tímabundið starf uns lífs-
forunauturinn var fundinn og segir hún
að vinnukonutíð hennar hafi orðið sér
hinn besti skóli, sem bjó hana vel undir
ævistarf sem uppalandi og húsmóöir.20
En hvemig var að vera vinnukona og
búa inni á heimili vinnuveitanda síns? I
hugum manna geymast frásagnir af sam-
skiptum innan heimilanna, frásagnir af
vinnukonum og húsbændum þeirra.
Við skulunt líta á nokkrar sem festst hafa
á prenti. Laufey Jakobsdóttir segir sögur
af vinnukonum í bók sinni og þar segir
hún:
Síðar átti ég eftir að kynnast mörgum
konum sem svipað var ástatt með [frá-
16 SAGNIR