Sagnir - 01.06.1993, Blaðsíða 84

fegurðarsamkeppnir. Mikill tími fór í
baráttu fyrir frjálsum fóstureyðingum og
lengingu fæðingarorlofs. Umræðan um
rétt kvenna yfir líkama sínum var fyrir-
ferðamikil í baráttunni hjá rauðsokkum
sem er dæmigert fyrir baráttu gegn hinu
rótgróna feðraveldi. Um tíma veitti
Rauðsokkahreyfingin upplýsingar um
fóstureyðingar í nágrannalöndum og að-
stoðuðu konur við að komast þangað. Arið
Vegna þess hve rík hefð það er telja
karl fyrirvinnu heimilisins er kona
talin þurfa minna kaup, minni
menntun, minni framamöguleika í
starfi. Eiginlega er hún ekki talin
þurfa að vinna, þótt hún geri það.
Þessu var þó ekki svo auðveldlega
útrýmt og svo fast eru viðhorfin mótuð í
hugum fólks að enn í dag er verið að fjalla
torgi. Þann dag er tahð að um 90 prósent
kvenna hafi lagt niður vinnu. Fréttin af
þessari mikilu þátttöku barst út fyrir
landsteinana og vakti heimsathygli. I
kjölfarið fylgdi mikil umfjöllun um stöðu
kvenna. Um þennan dag segir Björg
Einarsdóttir rithöfundur:31
Eg ætlaði að byga daginn á því að fara í
sund, en mér varð nú ekki kápan úr
Rauðsokkur mótmœla fegurðarsamkeppni fyrir utan Laugardalshöllina í desember 1971
1975 vom samþykkt lög um fóstureyð-
ingar sem viðurkenndu felagslegar aðstæð-
ur sem forsendur fóstureyðingar. Sama ár
gengu einnig í gildi lög um að konum
og körlum skyldu greidd jöfn laun fyrir
jafnverðmæt störf. Fyrstu ár þeirra var
krafist 3ja mánaða fæðingarorlofs fyrir
allar konur, en frá árinu 1976 kom fram
krafa um sex mánaða fæðingarorlof.27
Hin aukna umræða um réttindi
kvenna sem varð í kjölfar róttækra aðgerða
rauðsokka átti eflaust mikinn þátt i að fa
þessum lögum breytt. Þau vöktu fognuð
því með þeim vom mörkuð þáttaskil.
Eflaust átti hreyfmgin einnig mikinn
þátt í hversu erfiðlega það gekk að fa
stúlkur til að taka þátt í fegurðarsam-
keppnum og lögðust þær nær alveg niður
á tímabilinu.2'1
í október árið 1973 hélt Rauðsokka-
hreyfingin fund, fyrir fullum sal, í
Norræna húsinu Þar var velt upp þeirri
spumingu hvort fyrirvinnuhugtakið stæði
í vegi fyrir jafnrétti kynjanna á ýmsum
sviðum. I fréttatilkynningu frá hreyfing-
unni sagði:27
um þetta sama „vandamál”.
Rauðsokkahreyfingin stóð fyrir
nokkmm útvarpserindum sem voru flutt
árið 1972. Sama ár hófst útgáfa blaðsins
„Forvitin rauð” sem var helsta málgagn
þeirra. Auk þess var hreyfingin með
vikuleg skrif í Þjóðviljanum á ámnum
1976 til 1980 á svonefndri jafnréttis-
síðu.3" Fastur samastaður hreyfingarinnar
var að Skólavörðustíg 12 og kallaðist
Sokkholt.
Kvennafrí! - hvað svo?
Árið 1975 hafði verið kjörið ár kvenna
af Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóð-
anna. I tilefni þess stóð Rauðsokkahreyf-
ingin ásamt Kvenréttindafélagi Islands
og fleiri kvennasamtökum fyrir kvenna-
ffídegi þann 24. október. Aðgerðimar
folust í því að allar konur legðu niður
vinnu í þeim tilgangi að sýna fram á
mikilvægi þeirra sem vinnuafls. Á höfuð-
borgarsvæðinu söfnuðust um 25 þúsund
manns, einkum konur, á fund á Lækjar-
því klæðinu, því að engin kona var
mætt til starfa og karlamir óðu um allt
allsberir og kolvitlausir. Allt var úr
skorðum, af því að helmingur þegn-
anna hafði tekið sér fri frá störfum... .
Minnisstæðastur er mér þó útifhndur-
inn á Lækjartorgi, þessi ofboðslegi
Qöldi af konum, sem þarna vom
saman komnar með einbeitni í
svipnum og hrópuðu: Áfram stelpur!
Þrátt fyrir mikla þátttöku kvenna
vom ekki allir ánægðir með daginn og
fannst hann snúast upp í hátíðarhöld og
húllumhæ. Um langtímaáhrif dagsins
em skiptar skoðanir og sumir spurðu
„Kvennafrí! Hvað svo?” Aðrir telja að
kvennafrídagurinn hafi verið mörgunr
konum lyftistöng og átt þátt í að Vigdís
Finnbogadóttir var kjörin forseti finmi
ámm síðar.32
Eftir kvennafridaginn fannst sumum
meðlimum í Rauðsokkahreyfinginni
kvenréttindabaráttan einangrast í smá-
borgaralegum hugsunarhætti, trúarvellu
og öllu því sem notað er gegn róttækum
82 SAGNIR