Sagnir - 01.06.1993, Blaðsíða 71

„Eitt sinn falaði hún kú snemmbæra að manni þar, hvetja hann mátti eigi missa, en bauð henni að taka
einhvetja afhinum 6 ... það vildi hún eigi, ett um morguninn eftir lágu þær allar dattðar. “
Ingibjörg var kona Árna
Jónssonar prests, sem kærður
var fyrir galdra árið 1678, en
honum mistókst að fa eiðs-
votta ril liðs við sig. Missti
hann þá kjarkinn og flýði frá
Hofi á Skagaströnd til Aust-
fjarða og þaðan í enskt skip
1680.10
Mætifellsannáll getur um
utanför Árna og segir hann
hafa skrifað heim sumarið
eftir, þar sem hann segist
eiga “... örðugt að fa sér kost
og klæði, því sér sé þar tíðkað
erfiði ótamt og andaðist þar
ári síðar.”11
Þjóðsagan segir hins veg-
ar, „að séra Ámi hafi strokið
frá Imbu til að forða lífi
sínu.”12 Veitti hún honum
eftirför austur í Loðmundar-
§örð og dvaldi á næsta bæ
við hann. Leitaði Ami sér þá
aðstoðar kollega síns og
nafna, Áma prests Sigurðs-
sonar, „er bæði var andheit-
ur og ^ölfróður”.13 Ennfremur fékk hann
tvo aðra kunnáttumenn í hð með sér, er
nefndir em Hrafn og Erlendur.14 Með
klækjum tókst þeim að komast í skip án
vitundar Imbu. En er kerla uppgötvaði
flóttann, brást hún hin versta við og
beitti ^ölkynngi sinni óspart. Segir svo
afviðureign þeirra við Imbu:
Þegar þeir félagar komu suður undir
Dalatanga, gerði mótvind, svo að þeim
steinmarkar varla. Það fylgir og, að á
móti þeim kemur hrafnaflokkur með
nef og klær af jámi og sækir að þeim,
svo að þeir urðu að verjast með árum,
og öðmm bareflum. Þá sezt klerkur í
framstafn og segir: “Á, þetta getur
hún þó!” Hrafn lét húfu sína koma á
afturskutinn. Hurfu þá hrafnamir.
Séra Ami lá á bæn. Varð þá svo, að
lognrák gerði fram undan bátnum og
rem þeir eftir henni, unz þeir tóku
land í Norðfirði. Lét presmr þá ná
þrernur gæðingum. Riðu þeir Ámi
prestur Jónsson og Hrafn óðfluga
heim á þeim. Mætti þeim þá fyrsta
sending frá Imbu. Gengu þeir frá
henni. Síðan komu fjórar draugasend-
ingar Imbu og gengu þeir frá þeim í
dýi einu þar á milli bæjanna, sem sið-
an heitir Drauga- eða Djöfladý.15
Þannig tókst þeim að sjá við hinni ill-
skeyttu galdranorn og komst séra Árni
loks undan kerlu sinni í enska duggu.16
Þegar séra Árni var horfinn á braut,
lagðist galdraorðið af öllu afli á Ingibjörgu,
konu hans. Hún hlaut það bókstaflega að
erfðum eins og Galdra-Manga. Báðar urðu
þær eins konar blórabögglar, er hinir
ákærðu höfðu horfið af sjónarsviðinu.
Hannes Þorsteinsson segir, að Ingi-
björg hafi haft illt orð á sér fyrir §öl-
kynngi og ihvilja, og að.....henni hafi að
minnsta kosti verið eignað eptir á aðal-
hlutdeild í þeim gerningum, er séra
Ámi var sakaður uin.”17 Jón Espólín hef-
ur svipaða sögu að segja, þar sem fjahað er
um Áma og síðan konu hans „... er þó
var meira bmgðin við fjölkynngi,...”18
Imba þótti greinilega slá bónda sín-
um við í galdralistinni og var álitin
rammgöldrótt. Mælifellsannáll er ágætis
heimild um orðspor það er af henni fór:
Kona hans Ingibjörg meintist helzt
völd af því, sem manni hennar var
kennt; ... Var þá mælt hún hefði
verkmeistari verið til þessa, ásamt
djöflinum, sem hún síðar sýndi merki
til. Fór hún líka austur og hleypti þar
vanheilsu á tvo presta, er hún fékk
eigi það hún umbað. Eitt sinn falaði
hún kú snemmbæra að manni þar,
hveija hann mátti eigi missa, en bauð
henni að taka einhveija af hinum 6 ...
það vildi hún eigi, en um morguninn
eftir lágu þær ahar dauðar. Presturinn
annar, senr fyrr um getur... lifði viku,
andaðist síðan af þeim verk, hann fekk
í fótinn. En hinum prestinum batnaði
aftur, eftir það að hann hafði legið heht
ár, því Ingibjörgu voru boðnir tveir
kostir; annað hvort fara í eldinn eða
láta presti batna.1’
Þar sem Mælifellsannáll er samtímaheim-
ild, er afar freistandi að líta á þessa lýs-
ingu sem endurspeglun á viðhorfi al-
nrennings til galdrakvenna á 17. öld.
Ef karlmaður hefði haft á sér þvílíkt
orðspor, myndi hann án efá hafa verið
kærður fyrir galdra, fáhið á tylftareiði og að
lokum verið brenndur. Galdra-Imba,
sem talin var verkmeistari djöfulsins, var
ekki einu sinni ákærð, heldur fór hún
fram á að fa að hreinsa mannorð sitt af
þessum andstyggilega áburði á alþingi
með eiði. Armur laganna tók hins vegar
ekki eins mjúklega á Galdra-Möngu.
Kveður nærri kvenna best
Hverfum nú aftur til sumarsins 1656.
Sögusviðið er Alþingi við Oxará, þar sem
sýslumennirnir, Þorleifur Kortsson og
SAGNIR 69