Sagnir - 01.06.1993, Qupperneq 82

konunnar virtust ekki
skilja hvað þær yngri
voru að fára með því að
hafna kvennamennta-
skóla.11
Það sem á undan er
rakið hefirr án efá vakið
margar stúlkurnar upp
af þyrnirósarsvefninum
og fengið þær til að
hugsa um stöðu sína
enda leið ekki á löngu
þar til þær ákveða að
stofna með sér hreyf-
ingu.
íslenskar konur á
rauðum sokkum
Frumkvæðið að stofrmn
róttækrar kvenréttinda-
hreyfingar hérlendis
áttu einkunr tvær kon-
ur, þær Vilborg Dag-
bjartsdóttir og Helga
Gunnarsdóttir. Hug-
rnyndin hafði kviknað
þegar þær heyrðu i
fréttunum frá róttæk-
urn aðgerðum hollenskra
kvenna sem lögðu undir
sig fundarsali borgar-
stjómar og heimtuðu
dagheimili. Svo mikinn
ákafa vakti þessi frétt
hjá þeim að samdægurs
hringdu þær í nokkrar
konur sem þær töldu að
hefðu áhuga á að mynda
samskonar félagsskap.
Til fyrsta fundar var boðað í Norræna
húsinu þann 28. apríl 1970. A hann
mættu 28 galvaskar konur sem komust
að þeirri niðurstöðu að brýn nauðsyn væri á
róttækum aðgerðum til að vekja athygli á
stöðu kvenna. Þær ákváðu að láta til skarar
skríða á baráttudegi verkalýðsins og slást
með í hópinn þann 1. maí. Með þessu
ætluðu þær að vekja athygli á stöðu
kvenna á vinnumarkaðnum, enda segir
Vilborg Dagbjartsdóttir:12 „Hvað em
húsmæður annað en ólaunaður verkalýður?
Og þær sem þurfa að vinna utan heimil-
isins að auki? Ber nokkur þyngri byrðar?”
Sumarið 1970 fór í undirbúningsstarf
og um haustið varð Rauðsokkahreyfingin
til. Það má þó segja að hún hafi aldrei
verið formlega stofnuð því félagið átti
engin lög, félagsskrá né fundargerðabók.
Rauðsokkur byggðu upp hreyfinguna og
sömdu nýtt starfsskipulag með lýðræðis-
legri og frjálslegri hætti en áður hafði
þekkst í félagsstarfsemi hérlendis.13
Rauðsokkahreyfingin hafði ekkert
embætti, engan formann. Þær töldu hið
hefðbundna fomtannsform leiða til þess að
þeir fau sem veldust í stjórnarstörf
fengju vaxandi áhrif og völd. Hinir
skiptu í raun litlu máli.'4 Þetta voru á
vissan hátt anarkísk einkenni en það var
nokkuð ríkjandi skipulagsform ýmissa
hreyfinga á sjöunda áratugnum. Oll
hefðbundin stjómkerfi vom álitin slæm
og í þeim lá meinsemdin sem við var að
eiga.15 Rauðsokkur ákváðu hins vegar að
vinna í lýðræðislegra starfi. Myndaðir vom
hópar um ákveðin verkefni og hver hóp-
ur valdi sér einn aðila
sem tengil og svo
mynduðu tengiliðimir
höfúðstöð. Með þessum
hætti töldu þær sig
komast næst algjömm
jöfnuði þar sem allir sem
hefðu áhuga hveiju
sinni væm virkir í
hreyfingunni.16 Þegar
hópamir höfðu unnið
sitt starf gátu einstak-
hngar hans sameinast
öðmnt starfshópum eða
fundið sér nýtt verkefni.
Þess ber einnig að
geta að Kvennahstinn,
sem stofnaður var árið
1982 er einnig grasrót-
arhreyfing eins og rauð-
sokkumar og markmið
þeirra með innri starfs-
hátmm og valddreif-
ingu em rnjög áþekk.17
Verkefnin vom fjöl-
mörg, hópamir kynntu
sér m.a. lagafrumvörp
sem mismunuðu konum
og körlum á einn eða
annan hátt.18 Kannað var
ástandið í launamálum
en eitt af höfuðmálum
rauðsokka var krafan um
launajafnrétti. Annar
hópur kynnti sér dag-
vistunarmál og sýndi
fram á hve þörfin fyrir
fleiri og betri dag-
heimili var mikil. Þessi
áhersla á verkalýðs- og dagheimilismál
varð strax og alltaf mikil.
A stofnfúndinum haustið 1970 var
fjölmennt og innrituðu sig um hundrað
manns. Þetta vom aðallega menntakonur
mihi tvítugs og þrítugs sem ef til viU
mætti nefna „miUistéttarkonur” og var
það ekki einungis bundið við Island, því
þetta var einkennandi fyrir kvenrétt-
indahreyfingar hvarvetna. A fundinum
voru flutt fimm framsöguerindi og
marknúð hreyfingarinnar útskýrð ræki-
lega en helstu þeirra vom eftirfarandi:19
1) Að vinna að fullkomnu jafnrétti karia
og kvenna á öUum sviðum þjóðfelags-
ins.
2) Að vinna gegn því, að kynferði komi í
veg fyrir að einstaklingur geti valið sér
80 SAGNIR