Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Síða 7

FORSPJALL
141
væri að safna kröftum til afmælishátíðar
þcirrar, sem í vændum var með vorinu.
Og nú þegar þetta er ritað er þjóðleik-
hússtjóri búinn að auglýsa hvorki meira
né minna en tvær hátíðir — afmælishátíð
og listahátíð —, sem halda á í tilefni tíu
ára afmælisins á nokkurra vikna fresti, og
munu báðar hefjast á ávörpum þjóðleik-
hússtjóra sjálfs og formanns þjóðleikhús-
ráðs, svo að því verður tjaldað, sem til er.
Þrátt fyrir allt skrum er þó dagskrá þess-
ara hátíða þess efnis, að hún mun vekja
ugg í brjósti flestra þeirra, sem annt er
um framtíð leikhússins, og skal þó hvorki
efast um góðan vilja né dæma fyrirfram
þær krásir, sem á borð verða bornar.
Ótrúlegast er, að á hinni miklu lista-
hátíð, sem halda á í júní, á ekki að frum-
sýna eitt einasta leikrit. Og jafnvel á af-
mælishátíðinni verður eftir athafnaleysi
síðustu mánaða aðeins sett á svið eitt leikrit,
í Skálholti, og verður það að teljast kot-
ungslegt í samanburði við það, þegar leik-
húsið fór af stað fyrir tíu árum með þrjár
stórar leiksýningar, þar á meðal ísiands-
klukku Halldórs Kiljans. Aftur á móti
munu tveir erlendir flokkar sýna á lista-
hátíðinni, annar óperu, hinn ballett. Eina
nýja íslenzka sýningin verður óperan Rigo-
letto, sem sýnd var fyrir nokkrum árum,
en nú er gerð á henni sú bragarbót, að
kallaðir verða tveir frægir erlendir söngv-
arar til að syngja hlutverk, sem einn ís-
lendingur var látinn fara með áður.
Er þó enn ótalið ævintýralegasta atriði
listahátíðarinnar, en það á fram að fara á
þjóðhátíðardaginn. Verður þá Þjóðleik-
húsinu — væntanlega með gífurlegum
kostnaði — breytt í danssal, svo að halda
megi ball fyrir hina listþreyttu borgara
Reykjavíkur. Verður þessa listræna fram-
taks vafalaust lengi minnzt.
Vandfundin mun verða betri spegilmynd
þess hugsunarháttar, sem ráðið hefur
stefnu Þjóðleikhússins en dagskrá þessar-
ar listahátíðar, sérstaklega, ef hún er skoð-
uð í ljósi hins fátæklega leikárs, sem á und-
an er gengið. íslenzk leikiist er að verða
hornreka í því húsi, sem átti að vera must-
eri hennar, leiksýningar að verða eyðu-
fylling á milli erlendra stjörnusýninga.
Ahugainál þjóðleikhússtjóra eru önnur.
Ilonum er meira umhugað að skreyta sig
með hégómlegu hátíðatildri, dansleikja-
haldi og erlendum gestaleikjum en að vinna
að því að treysta grundvöll og efla vaxt-
arþrótt íslenzkrar leikmenningar.
Þess sjá sannast að segja hvergi merki,
að leikhúsið hafi nokkra listræna stefnu
eða að unnið sé skipulega að nokkru
ákveðnu markmiði varðandi hlutverk leik-
hússins í íslenzku menningarlífi. Óperu-
ílutningurinn er gott dæmi um vinnubrögð-
in, og hefur þjóðleikhússtjóri þó ætíð litið
á hann sem eina helztu skrautfjöður sína.
Ekkert er um það hugsað að byggja upp
þjálfaðan og samstilltan óperuflokk með
markvissu starfi og verkefnavali við hæfi
þeirra krafta, sem völ er á. I stað þess er
hlaupið stefnulaust úr einu í annað, en
treyst á erlenda listamenn og tízkuverkefni
til að tryggja aðsókn.
Sama handahófið einkennir vinnubrögð
leikhússins á flestum sviðum. Það er
því engin furða, þótt leiklistarlíf sé nú á
tíu ára afmæli Þjóðleikhússins í meiri nið-
urlægingu en nokkru sinni, síðan það tók