Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Qupperneq 15

JRJÁLST ER í FJALLASAL"
147
Svo eru þeir líka kaldir og bjartir. Og þarna
er mikið af grunnum vötnum, affallar allskonar
og vætlandi á leirum. Jöklarnir skila ekki að-
eins vatni heldur bera líka fram leir og aur.
Milli þessara hvítu og björtu jökla og þessa
grunna vatns, sem er svo grunnt að það
þarf að vera býsna hvasst til að það gárist,
því þær eru eiginlega bara rök soppa þessar
leirur, já, þarna á milli þessara vatna og þess-
ara affalla og flóa er meira endurskin sólar-
ljóss en annars staðar, sem ég þekki til. Bæði
vatnið og jökullinn endurkasta geislunum
milli sín og þarna verður bjartari og lýriskari
stemning en alls staðar annar staðar á jörð-
inni:
„Ó, Hornafjörður þín liátign skín
sem háleitra vonabjarma blik,
þín fegurð er hrein sem flekklaust lín . . .“
kvað Þorbergur í Hólum, en hinn Sobbegginn
afi sagði eitthvað á þessa leið:
Elskulega Suðursveit, geturðu nokkurn
tíma fyrirgefið mér að hafa fallið með þessari
konu í kirkjugarði í Reykjavík? Af þessum
sökum fannst mér svo dökkt og þungt hér
á ásunum og lyngmóunum við Reykjavík,
þegar ég kom hingað fyrst, en nú er ég farinn
að kunna betur við mig og held bara að hér
sé helvíti fallegt.
— Birtan í Hornafirði hefur þá haft mikil
áhrif á myndirnar þínar.
— Já, enginn vafi. Hún hefur mótað mína
litasjón.
— En fjöllin?
— Þau eru björt og hvöss eins og greinds
manns tunga. Mér líkaði þau vel og við urð-
um miklir mátar. En stundum fannst mér þau
rísa upp á skottleggina og vaða á mig og
inn í mig og skilja þar eitthvað eftir, ég veit
ekki hvað. Þetta er einhver óafvituð reynsla.
En þarna eru þau og hjá því verður ekki
komizt. Það er eins með litina, maður fær þá
gratís. Þeir eru fyrsti veruleiki umhverfisins,
þessa umhverfis sem er manns heimur til góðs
eða ills. Svona er nú þetta, góði, það er erfitt
þetta líf, sagði karlinn.
— Það er sagt það sé einhver ljóðrænn
tónn í myndunum þínum og hægt að rekja
hann til fyrstu myndanna. Finnst þér það
rétt, Svavar?
—- Já, það er vafalaust rétt. Finnst þér það
líka?
— Ja.
— Það gleður mig, því hugmyndir, sem
maður gerir sér upp sjálfur um sitt starf
geta verið mjög hæpnar. Jú, það er einhver
Ijóðrænn óskadraumur í þessum myndum, ég
held það þurfi áræði að mála eigin draum, en
auðveldara eftir því sem hann er fallegri og
siðlegri. Ég vona eðli míns óskadraums sé
fallegt og rómantískt. Sjáðu „haustskógarsin-
fóninn“ frá 1945 . . . laufið eldað við haust-
geisla.
— Og hvað er svo þessi draumur?
— Ætli hann sé nokkur skapaður hlutur
nema svo sem eins og viljinn liests eða dyn
kattar. Mann dreymir bara af því maður er
ekki alveg dauður. Líklega dreymir dauða
menn ekki. Ég get ímyndað mér að þessir
draumar væru að miklu leyti reflexar frá
umhverfinu, sem maður hugsar um og lifir í
og verður kannski sjálfur árangurinn af. Þær
höfðu svo sem nógu mikil áhrif á mann
í gamla daga hégiljurnar og hjátrúin austur
á Hornafirði, svo ekki sé talað um myrk-
hræðsluna. Ó-jú, það var alveg nóg af svona
lekkrum hlutum fyrir austan. Það komu
sjaldan bjarndýr, en ég heyrði talað um baul-
hveli. En draumurinn, sem við vorum að tala
um áðan, ætli hann sé ekki einskonar lífs-
neisti? Hann má vera eins ótrúlegur og vill,
það fer auðvitað eftir ætt, upplagi og uppeldi
hvers og eins. En hann er lífsóskin og því
alveg nauðsynlegur.
Ég fann að þetta tal var að renna út í sand-
inn, eins og draumar gera oftastnær, og minnt-
ist því aftur á fjöllin.
Svavar sagði:
— Fjöllin, já? Viltu tala meira um þau?
Jæja, góði. Þegar ég elzt upp er lífið ólíkt
fábrotnara en nú. Ég held náttúran hafi
orkað miklu sterkar á okkur í þá daga,
því við höfðum svo lítið að horfa á. Nú er
Ungmennafélagið búið að setja upp bíó í
bragga í Hornafirði og þar eru víst ekki sýnd