Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Síða 60

190
HELGAFELL
en hann gæti neitt sagt, brosti hún svo blíð-
lega til lians, að hann fékk sting í hjartað.
„Eins og þú vilt, góði minn,“ sagði hún.
Upp frá þessu hafðist hann við í hjallinum
á næturnar og kom tæpast niður rneir. Þá
hættu gestir að koma, þar sem hvorki var
hægt að hitta Jónas á daginn né kvöldin.
Sumum var sagt, að hann væri uppi í sveit,
en svo þegar fólkið var orðið þreytt á að
endurtaka lygina, var gestunum sagt, að hann
væri búinn að finna lianda sér vinnustofu.
Rateau einn hélt áfram að koma í heimsókn,
tryggur sem tröll. Iíann klifraði upp í stig-
ann, rak stóra og gráa höfuðið á sér upp fyrir
pallskörina. „Hvernig gengur?“ sagði hann.
— „Ljómandi vel.“ — „Ertu að vinna?“ —
„Sama sein.“ — „En þú ert ekki með neinn
striga á trönunum!“ — „Ég vinn samt.“ Það
var erfitt að halda áfram þessu samtali milli
stigans og pallsins. Rateau hristi höfuðið, fór
aftur niður, gerði við skólpfötur eða læsingar
fyrir Lovísu, síðan kvaddi hann Jónas, án
þess að fara upp í stigann, en Jónas svaraði
ofan úr myrkrinu: „Vertu sæll, gamli vinur.“
Eitt kvöld bætti Jónas þökkum við kveðjuna.
„Af hverju ertu að þakka mér?“ — „Af því
þér þykir vænt um mig.“ „Það voru ekki
litlar fréttir!“ sagði Rateau og fór.
Eitt kvöldið kallaði Jónas á Rateau, sem
brá skjótt við. Það logaði á lampanum í fyrsta
skiptið. Jónas hallaði sér fram af pallinum,
ábúðarmikill á svip. „Réttu mér striga,“ sagði
hann. — „En hvað er að þér? Þú hefur hor-
azt, þú ert orðinn einsog vofa.“ — „Ég hef
lítið sem ekkert étið í nokkra daga. Það er
ekki neitt, ég verð að vinna.“ — „Borðaðu
fyrst.“ — „Nei, ég er ekki svangur.“ Rateau
færði honum striga. Áður en Jónas hvarf aftur
inn í hjallinn, spurði hann: „Hvernig líður
þeim?“ — „Hverjum?“ — „Lovísu og börn-
unum.“ — Þeim líður vel. En þeim liði betur,
ef þú værir hjá þeim.“ — „Ég fer ekki frá
þeim. Segðu þeim umfram allt, að ég fari
ekki frá þeim.“ Og hann var horfinn. Rateau
fór til Lovísu, og kvaðst vera áhyggjufullur.
Hún viðurkenndi, að hún hefði sjálf haft
þungar áhyggjur undanfarna daga. „Hvað
getum við gert? Ó! ef ég gæti bara unnið í
hans stað!“ Hún horfði vansæl á Rateau.
„Ég get ekki lifað án hans,“ sagði hún. Rateau
varð hissa, að sjá hana verða aftur einsog
unga stúlku í framan. Hann tók þá eftir
því, að hún hafði roðnað.
Það logaði á lampanum alla nóttina og
allan næsta morgun. Ef einhver gaf sig að
Jónasi, til dæmis Rateau eða Lovísa, svar-
aði hann einungis: „Verið róleg, ég er að
vinna.“ Á hádegi bað hann um Ijósmeti.
Lampinn, sem farinn var að reykja, logaði
aftur skært til kvölds. Rateau dokaði við og
borðaði kvöldverð með Lovísu og börnunum.
Á miðnætti bauð hann Jónasi góða nótt.
Hann hinkraði andartak fyrir neðan hjallinn,
sem enn var upplýstur, fór þvínæst án þess
að segja neitt. Þegar Lovísa kom á fætur, að,
morgni annars dags, logaði enn á lampanum.
Fagur dagur var upp runninn, en Jónas varð
þess ekki var. Hann hafði snúið myndinni
upp að vegg. Hann sat og beið með hendur
í skauti, dauðuppgefinn. Hann hugsaði með
sjálfum sér, að upp frá þessu mundi hann
aldrei vinna framar, hann var hamingjusam-
ur. Hann heyrði nöldrið í börnum sínum,
skvamp í vatni, glamur í diskum. Lovísa tal-
aði. Stóru gluggarúðurnar titruðu, þegar vöru-
bíll ók um breiðgötuna. IJeimurinn var þarna
ennþá, ungur, dásamlegur: Jónas hlustaði á
þann fagra klið, sem barst frá mannfólkinu.
Hann barst til hans úr fjarska og spillti á
engan hátt þeim fagnaðarkrafti, sem í honum
bjó, listinni, þessum hugsunum, sem hann
gat ekki orðað, sem voru að eilífu hljóðar,
en lyftu honum yfir alla hluti, upp í frjálst
og lifandi loft. Börnin hlupu um herbergin,
litla telpan hló, þá einnig Lovísa, sem hann
hafði ekki heyrt hlæja lengi.: IJonum þótti
vænt um þau. Mikið þótti honum vænt um
þau! Hann slökkti á lampanum, og þegar
aftur var orðið dimmt, hvort var það þá ekki
stjarnan hans, sem skein þarna enn? IJað var
hún, hann þekkti hana aftur. Hjarta hans
var fullt af þakklæti og hann horfði enn á
hana, þegar hann féll, hávaðalaust.
„I’að er ekki neitt,“ sagði læknirinn, þegar