Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Síða 80

210
HELGAFELL
hendur, ef hann væri samþykktur.“ Jón Sig-
urðsson „kvað ekki gjöra neitt til, þótt hann
ekki færi sendiförina, því þar til væru margir
betur fallnir en hann. Hann væri að vísu „in-
directe“ meðmæltur 1. töl[uliðj, en væri hann
samþyktur hér á fundinum, en alþingi gjörði
það ekki, þá gæti hann alls ekki tekið að sér
að mæla fram með honum við konunginn“.
Enn var nú gerð tilraun til sátta með því að
sr. Páll Pálsson lagði til, að 1. töluliður væri
tekinn upp í ástæðurnar. Jón Guðmundsson
spurði þá, „hvort meiningin væri, að 1. tölu-
l[iður] væri tekinn orðréttur inn í ástæðurnar
eða einungis sem bending.“ Jón Sigurðsson
svaraði og „tók það fram, að ástæðurnar fyrir
kröfunum væri jafnréttiskrafa; það þyrfti því
eigi að fara svo djúpt að tala um „personal“
unión, hún kæmi síðar af sjálfri sér“. Jón Sig-
urðsson frá Gautlöndum „kvaðst eigi geta séð,
að hér væri farið fram á meira en jafnrétti við
Dani, en að því mætti ganga vísu, að ef 1.
töluhiður] yrði felldur eða þótt hann yrði tek-
inn upp í ástæðurnar, þá leiddi þar af þrí-
skipting þingsins.“
Með þessu lauk umræðunum. Hvorugur
vildi slaka til og Jón Sigurðsson frá Gaut-
löndum gaf í skyn, að hann segði sig úr flokki
Jóns Sigurðssonar, ef 1. tl. yrði ekki sam-
þykktur. Var því auðsætt að frekari umræður
voru til einskis gagns.
Atkvæðagreiðsla fór nú fram, og var 1. tl.
samþykktur með 24 atkvæðum gegn 7, 2.—5.
tl. voru samþykktir í einu hljóði, en 6. tl. var
samþykktur með 30 atkvæðum, einn greiddi
ekki atkvæði. Þá var varatillaga nefndarinnar
undir 1. tl. samþykkt með 30 samhljóða at-
kvæðum, svo og niðurlagsatriði nefndarinnar
undir 3. tl. um að fundurinn sendi ávarp til
Alþingis, samþykkt í einu hljóði.
Samþykktir fundarins í stjórnbótarmálinu
voru nú orðnar sem hér greinir, og er þeim
skipað í sömu röð og þær voru samþykktar:
1. Að fundurinn kjósi þrjú af landsmönnum og gefi
þeim umboð sitt til að bera meðfylgjundi undirstöðu-
atriði til frumvarps til stjórnarskrár banda Islandi ásamt
með ávarpi fundarins, sem innihaldi óskir og vonir þjóð-
arinnar í stjórnarbótarmáli voru, fram fyrir hans hátign
konunginn, og geta þeir jafnframt tekið umboð frá þeim
lduta Alþingis í ár, sem fer í sömu stefnu, og þess vegna
skulu þeir ekki fara fyrr en eftir þinglok í sumar.
Uiidirstöðuatriði til stjómarskrár handa íslandi
1. Að Islendingar séu sérstakt þjóðfélag og standi í
því einu sambandi við Danaveldi, að það lúti hinum
sama konungi og það.
2. Að konungur veiti Alþingi fuUt löggjafarvald og
fjárforræði.
3. Að allt dómsvald sé hér á landi.
4. Að öll landsstjórnin sé í landinu sjálfu.
5. Að ekkert verði það að lögum, er Alþingi ekki sam-
þykkir.
G. Að konungur skipi jarl á Islandi, er beri ábyrgð
fyrir konungi einum, en jarlinn skipi stjórnarherra með
ábyrgð fyrir Alþingi.
Til vara: að lians konunglegu liátign mætti þóknast
að kalla sem allra fyrst saman þióðfund hér á landi með
fullu samþykktaratkvæði, samkvæmt kosningarlögum
1849, og að fyrir hann verði lagt, frumvarp til fullkom-
innar stjórnarskrár fyrir tsland.
2. Að fundurinn riti ávarp til Alþingis, setn haldið
verður í sumar. og sendi þvi samrit að gjörðum fundar-
ins, svo að þvi gefist kostur á, að láta álit sitt í ljósi
um málefni þetta, og beini því í þá átt, er það sem
ráðgefandi Alþingi álítur sér hlýða.
Þá var og samþykkt að senda ávarp til
konungs, og til að semja ávörp fundarins voru
þessir kosnir:
Sr. Páll Pálsson, Jón Guðmundsson, rit-
stjóri og Sighvatur Árnason.
IX.
Þann 29. júní var haldinn 7. og síðasti
fundurinn. Varaformaðurinn, sr. Stefán Thor-
arensen setti fundinn og skoraði á menn að
kjósa þrjá menn til að senda á konungsfund.
Voru kosnir í einu hljóði:
Jón Sigurðsson frá Kaupmannahöfn, Jón
Guðmundsson, málaflutningsmaður (ritstjóri),
Tryggvi Gunnarsson, alþingismaður.
Til vara voru kosnir:
Ásgeir Ásgéirsson, kaupmaður, ísafirði,
Björn Jónsson, stud. jur. í Kaupmannahöfn
(síðar ritstjóri).
Þegar hér var komið, barst fundinum bréf
frá Jóni Guðmundssyni, en hann hafði ekki
verið á fundi síðan um miðjan daginn fynr,
þar sem hann hafði verið kosinn í nefnd til
að semja ávörp fundarins til konungs og Al-
þingis. Ekki er kunnugt um efni bréfs þessa,