Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Page 81

ÞINGVALLAFUNDUR 1873
211
því að það er ekki með gögnum fundarins.
Segir í fundargerðinni, að þar hafi verið sett
fram óaðgengileg skilyrði, er álita yrði sem
beina neitun. „Og með því fundarmaðurinn
síra Matthías Jokkúmsson þá kvaddi sér
hljóðs og gjörði kost á sér í heyranda hljóði
að taka að sér sendiförina í stað J[óns] G[uð-
mundssonar] og hét því, að hann skyldi einnig
styðja hið umrædda og af fundinum þegar sam-
þykta með atkvæðafjölda viðtekna fyrsta nið-
urlagsatriði, þá var eigi annað að heyra af þeim
umræðum fundarmanna en að þeir vildu óhik-
að þiggja þetta framboð síra M[atthíasar]
J[ochumssonar] og antaka hann sem 3. mann
í aðalsendifararnefndina, en ekki til vara:“
Var sr. Matthías síðan kosinn í einu hljóði.
Að þessu loknu var samþykkt ávarp fund-
arins til Alþingis, en ávarpið til konungs var
ekki fullsamið vegna tímaleysis. Var formanni
falið að fullgera það með tilsjón skrifarans, sr.
Páls Pálssonar.
„Að því búnu stóð formaður upp og mælti
nokkur orð til fundarmanna og sagði svo fundi
slitið.“
X.
Fundargerðir Þingvallafundarins eru ekki
ýkja ýtarlegar og ekki alls kostar nákvæmar,
eins og áður er að vikið. Þær eru til í hrein-
skrift, en henni fylgir uppkast eða frumfund-
argerð, sem vafalaust er rituð á fundinum
sjálfum. Bókanir í henni eru ekki að öllu leyti
glöggar og virðast ritaðar í miklum flýti.
Ræður margra fundarmanna eru þar alls ekki
bókaðar, heldur aðeins nöfn ræðumanna og
strik fyrir aftan. Annað hvort hefur því það,
sem eftir þeim er bókað í hreinskriftinni, verið
skrifað niður eftir á samkvæmt minni, eða
fundarritarar, sem voru tveir, skrifað ræður
manna á víxl og síðan hafi eitthvað af frum-
fundargerðunum glatazt. Þess má t. d. geta, að
á 6. fundinum, þegar aðalumræðan fór fram
um konungssambandið, er ekkert bókað eftir
Jóni Sigurðssyni í frumfundargerð. Þar stend-
ur aðeins nafn hans og strik á eftir.
Þrátt fyrir þetta sýna þær, að verulegur
ágreiningur hefur risið á fundinum og mál ver-
ið rædd þar af nokkrum hita. Þær bera það og
með sér, að skýrsla Víkverja um fundinn sé í
höfuðdráttum rétt og geri ekki meira úr
ágreiningi en efni standa til. Kemur og fram
í fundargerðinni, að Jón Jónsson hefur setið
fundinn og haldið bók um hann, því honum
var af þeim sökum brugðið um njósnir. Um
eitt atriði ber þó á milli. Víkverji greinir frá
því, að Jón Sigurðsson hafi neitað að taka
sæti í sendinefnd fundarins til konungs, og eru
áður rakin þau ummæli, sem blaðið hefur eftir
honum þar að lútandi. Hins vegar er Jóns
Guðmundssonar að engu getið af þessu til-
efni, nema í athugasemd, sem sr. Matthías
Jochumsson sendi Víkverja til þess að gera
grein fyrir aðdraganda þess, að hann var kos-
inn í sendinefnd fundarins, en honum hafði
ekki líkað fyllilega, hvernig Víkverji skýrði frá
því. Segir sr. Matthías, að Jón Sigurðsson og
Jón Guðmundsson hafi báðir beðizt undan
setu í nefndinni, og hann (Matthías) verið
kosinn í þeirra stað. Loks geta fundargerð-
irnar einungis Jóns Guðmundssonar í þessu
sambandi eins og áður er að vikið.
Þetta atriði um kosningu í nefndina getur
varla hafa farið fram hjá fundarriturunum,
svo að telja verður, að Víkverji skýri hér
rangt frá. Ummæli blaðsins eru þó engan
veginn úr lausu lofti gripin. A kvöldfundi 28.
júní viðhafði Halldór Bjarnason fulltrúi
Mýramanna þau orð, að hann væri efabland-
inn, hvort halda eigi 1. tl. fram, ef Jón Sig-
urðsson sé honum svo mótfallinn, að hann vilji
ekki takast á hendur sendiförina til konungs.
Ólíklegt er, að orð þessi séu mælt algerlega
án tilefnis, en fundargerðin skýrir ekki frá
neinum ummælum Jóns um þetta atriði,
nema þeim, sem hann viðhefur vegna ræðu
Halldórs, en þar tekur hann fram, að hann
geti ekki mælt með 1. tl. við konung, nema
Alþingi samþykki hann einnig. Er langsenni-
legast, að Jón hafi eitthvað að þessu vikið
áður, þótt ekki sé það bókað í fundargerð, en
fundargerðir virðast einmitt vera hér einna
ónákvæmastar. Hafa ummæli hans þá verið
skilin svo, að minnsta kosti af sumum, að hann
færðist undan setu í sendinefndinni. Meðal
þeirra, sem þannig litu á, hafa báðir verið, Jón