Helgafell - 01.10.1946, Blaðsíða 59

ALÞINGISUMRÆÐUR UM AÐBÚÐ LISTAMANNA
241
ar það „sannarlegt léttmeti“. Þó finnst
honum það ekki hið lakasta. ,,Hitt
er verra, að efnið er sumstaðar ljótt
og spillandi, bæði andlega og sið-
ferðilega. Ég man t. d. ekki, að ég
hafi séð eða heyrt hrottalegra níð um
kristindóminn en í kvæðinu ,,Orlög
guðanna“. Maðurinn er auðvitað í
sínum fulla rétti að ráðast á kristin-
dóminn, úr því hann hefur yndi af
því og finnur hjá sér styrk til að vera
án hans, og köllun til að vera í fjand-
skap við hann, en það er mikill mun-
ur á því, hvernig slíkt er gert. Þegar
það er gert með fyrirlitningu fyrir
slíkri andlegri stærð, sem kristindóm-
urinn er, þá hlýtur manni að blöskra
hrottaskapur og dramb mannsins. Ég
gæti nefnt fleiri kvæði, sem ég finn
ekki mikið fallegt við, því síður holl
að efni til, heldur þvert á móti, þó
sumir séu að hrósa þeim, svo sem:
..Örbirgð og auður“, ,,Á spítalan-
um“ eða þá ,,Kossinn“ með daðrið
milli Daða og Ragnheiðar, kámugt
kvæði, þar sem kitlaðar eru vissar
fýsnir lesandans."
Margt fleira er sagt um Þorstein í
þessari ræðu, og allt í sama anda.
Ljóð hans eru talin ,,snauð að því,
sem gefur skáldskapnum sitt sannar-
lega gildi. Þá er Þorsteinn sagður
skorta „lyftandi kraft og göfugar hugs-
anir“. Loks varar ræðumaður við að
styrkja slíkan höfund, ,,sem er svo
óheppinn að hafa gagntekizt af lífs-
skoðun, er skaðvæn er bæði fyrir
sjálfan hann og þjóðina.“
Jón Jónsson frá Múla svaraði séra
Jens Pálssyni og þeim öðrum þing-
mönnum, sem höfðu ráðizt á Þor-
stein Erlingsson á svipuðum forsend-
um:
,,Ég held að við eigum ekkert ís-
Sr. Jens Pálsson (1851
—1912). Þm. Dal.
1891—99. G. Kjós.
1909—1912.
lenzkt skáld, sem sé minna siðspill-
andi en Þorsteinn Erlingsson ....
Grundvallartónninn hjá Þorst. Erlings-
syni er mannúðin og mildin gegn
hinu veika, og hún er í sínu innsta
eðli kristileg og enda grundvöllur
kristindómsins, ef rétt er á litið.
Þegar gengið var til atkvæða við
aðra umræðu fjárlaganna, var tillag-
an um styrk til Þorsteins felld með
12 atkv. gegn 8.
Við 3. umræðu í Nd. var borin
fram tillaga um 500 kr. styrk til Þor-
steins. Sú tillaga var felld að við-
höfðu nafnakalli með 12 atkvæðum
gegn 11.
Enn var tillagan borin fram í sam-
einuðu þingi, er fjárlögin komu þang-
að. Þar var hún enn felld með 19
atkv. gegn 13. Hafði þannig tekizt
að svipta Þorstein hinni mjög svo
eftirtöldu 600 kr. fjárveitingu. Matthí-
as hélt styrk sínum og við hlið hans
var á þessu þingi settur Páll Olafs-
son, með 500 kr. styrk. Marðist það
í gegn, þrátt fyrir nokkra andstöðu.
Á fjárlagaþingunum 1895 og 1897
varð vart allgreinilegra stefnuhvarfa x
afstöðu alþingsmanna til fagurra lista,
einkum myndlistar og tónlistar. Þegar
hér var komið sögu, gat allstór hópur
þingmanna minnzt á slíkar styrkveit-
ingar án þess að verða ókvæða við.
HELGAFELL 1946
16