Helgafell - 01.10.1946, Page 60

242
HELGAFELL
Loks gátu þeir menn, sem góða hæfi-
leika sýndu, átt þess nokkra von að
hljóta smávægilega námsstyrki, en
slíkt mátti heita óhugsandi áður.
Þingið 1895 veitti S\úla Skúlasyni
framhaldsstyrk, en auk þess hlutu
tveir aðrir listamenn nokkra fjárhæð.
Annar þeirra var Einar Jónsson frá
Galtafelli. Er þess getið, að þing-
menn hafi átt kost á að sjá ,,meðmæli
er hann hefur sent frá kennara sín-
um, svo og marmaramynd og ljós-
myndir af öðrum líkneskjum, er hann
hefur mótað.“ Þótti þingmönnum svo
mikið til koma, að styrkbeiðnin hlaut
góðan byr, og var samþykkt 500 kr.
fjárveiting til Einars.
Hinn listamaðurinn, sem styrk hlaut
í fyrsta skipti árið 1895, var Þórarinn
B. Þorláksson, bókbindari. Þórarinn
hafði fengizt allmikið við að mála í
tómstundum sínum, og þótti vel tak-
ast, ólærðum manni. Hlaut hann nú
500 kr. um tveggja ára skeið ,,til að
fullkomna sig í málaraíþrótt.“ Kom
það fram í ræðum sumra þingmanna,
að þeir töldu sjálfsagt að verja nokkru
fé til eflingar fögrum listum. Kvað
Valtýr Guðmundsson ærna þörf að
styrkja íslenzka málaralist, ,,sem get-
ur haft svo mikla þýðingu bæði til
þess, að leiða athygli útlendinga að
landinu, náttúru þess og lifnaðarhátt-
um, sem og til þess að vekja hina
blundandi hæfileika þjóðarinnar og
fegurðartilfinning hennar.“
Þingið 1897 sýndi allmikla rausn
í garð fagurra lista, borið saman við
það, sem áður hafði tíðkazt. Sam-
þykktar voru að nýju fjárveitingar til
Einars Jónssonar, Þórarins B. Þor-
lá\ssonar og Skúla Skúlasonar, 600
kr. á ári til hvers. En auk þess bætt-
ust við tveir styrkir til hljómlistar-
manna. Þeirri listgrein hafði enginn
sómi verið sýndur af þinginn fyrr, ef
frá eru skildar þær 600 kr., sem
Guðrún Waage fékk til söngnáms árið
1885. Séra Bjarni Þorsteinsson hlaut
nú 1000 kr. fjárveitingu í eitt skipti,
,,til að safna og gefa út íslenzka þjóð-
söngva,“ en Brynjólfi Þorlákssyni
voru veittar 800 kr. ,,til að fullkomn-
ast í hljóðfæralist erlendis.“ Báðir
þessir menn höfðu áður sótt um styrk
til þingsins, en enga áheyrn hlotið.
Nú var svo komið, að tekið var að
athuga slíkar beiðnir í alvöru, og
sinna þeim einstöku sinnum, þótt
ekki væri það andspyrnulaust.
Alþingi 1899 gerði þann hlut merk-
astan varðandi bókmenntir og listir,
að veita séra Matthíasi Jochumssyni
2000 kr. árleg heiðurslaun og lausn
frá prestskap. Klemens Jónsson bar
fram þá tillögu, og hafði hún þegar
allvænlegt fylgi. Nokkrar mótbárur
heyrðust, en ekki kvað mikið að þeim.
Var fjárveitingin samþykkt, og sótti
Matthías þá um lausn, sem kunnugt er.
Enginn hafði að þessu sinni kjark
til að ympra á skáldalaunum til Þor-
steins Erlingssonar, eftir allt það, sem
á hafði gengið árið 1897. Á hinn
bóginn kom nú fram tillaga um
skáldalaun handa séra Valdimar
Briem. Tillöguna flutti Þorlákur Guð-
mundsson þm. Árnesinga (lengi bóndi
í Fífuhvammi), og segir m. a. svo
í ræðu, er hann mælti fyrir henni:
,,Það vita allir, að hann er ekki ein-
ungis landsfrægur, heldur líka heims-
frægur sem sálmaskáld og skáld.“
Þrátt fyrir þessi kröftugu meðmæli,
hlaut séra Valdimar engan styrk að
því sinni.
Árið 1901 bar fjárlaganefnd neðri
deildar fram tillögu um, að Valdimar