Helgafell - 01.10.1946, Síða 78

260
HELGAFELL
Ég hafði snemma hug á að eignast
bækur, einkum þegar umferðabóksal-
ar komu og týndu fram kver sín, en
þá þótti ekki sá krakki líklegur til ráð-
deildar, sem eyddi aurum þeim, er
hann hafði eignazt, í bækur og dró ég
mig því í hlé við slík tækifæri með
döpru geði. Helztu bækur, semégeign-
aðist, áður en ég fermdist, voru, fyrir
utan kennslubækur, Ljóðmœli Bólu-
Hjálmars, — Hafsteins útgáfan, —
Passíusálmarnir, sem móðir mín gaf
mér og ég unni og kunni að nokkru,
Piltur og stúlka og Númarímur. Hafði
afi minn Davíð á Þorgautsstöðum gef-
ið mér Bólu-Hjálmars kvæðin. Las ég
þau og lærði flest, og hefur Hjálmar
síðan verið það skáld, sem ég hef met-
ið mest í ýmsa átt. Breiðfjörð taldi ég
liprasta rímnaskáld vort, og skáldsögur
Thoroddsens hygg ég að verði lesnar
og lifi lengur en aðrar íslenzkar skáld-
sögur. Eitt er álit allra um passíu-
sálmaskáldið. Verð ég að halda því
fram, að þótt bókakostur minn væri
þá ekki mikill, voru þó höfundarnir
valdir.
Fáeinar bækur keypti ég síðar.þang-
að til ég byrjaði skólanám. Þegar kom
til Reykjavíkur voru margar freisting-
ar á vegi. Mér var tíðgengið í bóka-
búð Sigurðar Kristjánssonar, en þar
var sölumaður Þorvaldur Guðmunds-
son, bókamaður mikill, vandaður og
velviljaður. Hjá Eymundsson var
Olafur Runólfsson helztur manna, á-
gætis karl, er maður kynnist honum,
þótt ýmsum ókunnum þætti hann
mislyndur, og á köflum meinyrtur og
viðskotaillur, ef hann var þaulspurður.
Á báðum þessum stöðum gat ég feng-
ið gnægð bóka, þótt andvirðið væri
ekki greitt út í hönd, en lítið notaði ég
mér traust þessara manna. Var það
regla allan minn skólatíma, að ég vann
á sumrum heima á Arnbjargarlæk hjá
foreldrum mínum og seinustu skólaár
mín hjá Davíð bróður mínum og var
greitt að vinnulokum kr. 300,00, og
skyldi sú upphæð duga mér yfir vet-
urinn. Sum haustin vann ég mér inn
nokkrar krónur, er ég var rekstrarmað-
ur fyrir Siggeir kaupmann Torfason,
en hann keypti dilka til slátrunar upp
um Borgarfjörð. Fór ég þá fótgang-
andi alla leið, en kom þá til Reykja-
víkur með 16—17 krónur af þeim tutt-
ugu, sem Siggeir borgaði mér, en þá
var líka ódýr greiði; ágæt næturgist-
ing seld á 75 aura. Fé þetta dugði
mér, en eins og geta má nærri var ekki
mikill afgangur, þegar greitt var fæði
og klæði, húsnæði, kennslubækur og
aðrar nauðsynjar. Samt sem áður tók
ég, ásamt nokkrum skólabræðrum
mínum, að venja komur mínar á bóka-
uppboð, sem venjulega voru haldin
í Goodtemplarahúsinu. Var þá ekki í
stórt ráðizt. Keypt smákver og lukku-
pakkar á 10 aura og allt að tveimur
krónum. Fátítt var það, að ég á þeim ár-
um keypti númer hærra en á 4—7 krón-
ur. Stundum var það, að ég skipti við
aðra á uppboðsbókum mínum og öðr-
um, sem ég vildi heldur eiga. Nokkrar
seldi ég aftur með ágóða og keypti
þá aftur bækur fyrir andvirðið. Á
þeim árum, 1904—1914, var fengs von
á uppboðum fyrir bókamenn, sem
fjáðir voru og tíma höfðu til þess að
vera þar, enda óx þá mjög í hillum
hinna miklu bókasafnara, Kristjáns
Kristjánssonar og Benedikts Þórarins-
sonar. Á einu uppboði fékk ég flestar
hér prentaðar riddarasögur, ágæt ein-
tök og innbundin, á sem svaraði 25
aurum hver saga. Þá voru Ný félags-
rit, ágætt skinnbundið eintak, seld á 12