Helgafell - 01.10.1946, Síða 82

264
HELGAFELL
aftur á móti. Virtist mér hann telja
sig eiga forgöngu að fágætum bókum,
einkum á síðari árum hans, en viS
hinir eiga aS víkja fyrir, þar sem hann
fór. YrSu árekstrar okkar á millum,
eSa kæmi þaS fyrir, aS ég yrSi feng-
samari en hann, var ekki aS sökum aS
spyrja, barst þá til mín köpuryrSi frá
honum. Ég var líka farinn aS bera mig
mannalega, þegar viS hittumst.og taldi
mig þá eiga von nokkurra þeirra bóka
sem Benedikt þráSi mjög. Sleithann þá
fljótt samtalinu, en hældi mér lítt viS
þann næsta bókamann, er hann hitti.
Annars mun Benedikt hafa reynzt
sumum bókasafnendum vel, eSa sæmi-
lega, en hann var sá bókasafnari, er
mér samdi lakast viS. Má þaS og vera,
aS þar hafi nokkuS um valdiS stríSni
mín. Víst er um þaS, aS hvorugur baS
öSrum bókavelfarnaSar, Benedikt og
Kristján Kristjánsson fornbóksali.
Kristján skipstjóri Kristjánsson, síS-
ar fornbóksali, sótti þá fast bókaupp-
boS. HafSi hann vel vit á bókum og
verSlagi þeirra. HitaSi hann þeim
stundum á uppboSunum, Benedikt og
doktor Jóni, enda tókust seint meS
þeim Benedikt tryggar ástir. Sjaldan
keypti Kristján þar bækur dýru verSi,
en mjög var hann ástundunarsamur um
bókasöfnun. Féll vel á meS okkur og
skiptumst viS oft bókum á. Var ég
og þá byrjandi í bókasöfnun og leit
upp til þeirra stærri spámannanna og
fór þangaS í raunum mínum til hug-
arléttis. Einhverju sinni var þaS, aS
ég hitti Þorvald vin minn GuSmunds-
son, hjá SigurSi Kristjánssyni. Hann
er þá hinn reiSasti og segir, aS ég
hafi þá fyrir tveim dögum sprengt
upp fyrir sér á uppboSi Rœður Hjálm-
ars á Bjargi, hann hafi orSiS aS gefa
nær því átta krónur fyrir þær. Ég
afsakaSi mig og sagSist ekki hafa vit-
aS, aS stúkubróSir hans, Sveinn Jóns-
son, hafi boSiS hans vegna, — en
hann keypti þær, — enda verSiS ekki
hátt á þeim innbundnum. Hann lét
sér samt ekki segjast viSþaS og kvaSst
gleSjast viS þá von, aS þá bók fengi
ég ekki aS sinni. Sama dag hitti ég
Kristján og segi mínar farir ekki slétt-
ar, ég hafi þarna misst af fágætri bók
og bakaS mér reiSi Þorvalds. ,,Mig
minnir, aS ég eigi tvö eintök'* segir
hann, ,,ég skal athuga þaS.“ Daginn
eftir gefur hann mér kveriS. ,,Má ég
sýna Þorvaldi þa8?“ ,,Ekki get ég
fariS aS banna þér þaS, en þú lætur
mig vita, hvaS hann segir“. Ég fór
strax til Þorvalds og sýni honum
kveriS. ,,Hvar gastu grafiS þaS upp ?
HvaS kostaSi þaS?“ ,,Hann Kristján
skipstjóri gaf mér þaS.“ Þorvaldur
stóS orSlaus um stund. AndvarpaSi
djúpt: ,,Og fékkst þaS gefins.“ Meira
talaSi hann ekki og tók lítt undir
kveSju mína. Kristján glotti, er ég
sagSi honum, hvernig Valda varS viS.
Áttu þeir þá í einhverjum smábrös-
um. Ég gat þess, aS Kristján hjálpaSi
mér oft um kver og var mér heilráS-
ur. Heldur fannst mér draga úr hjálp-
fýsi hans eftir aS bókasafn mitt
stækkaSi. Getur þaS hafa stafaS af
því, aS viSskiptamönnum hans fjölg-
aSi og í fleiri horn var aS líta.
Ég hef getiS þess, hvaSa greinum
íslenzkra bókmennta ég helzt safnaSi
fram um 1920. Næsta áratug var frek-
ar lítiS, sem ég keypti af bókum, var
þá í önnum viS embætti og búskap,
en þó bættist mér árlega eitthvaS eldri
bóka. Eftir 1930 safnaSi ég aftur bók-
um af meira kappi og tók flestar
greinar íslenzkra bóka, nema þýS-
ingar úr erlendum málum (skáldsög-