Helgafell - 01.10.1946, Side 95

ÁFANGAR SIGURÐAR NORDALS
277
engum sé kleift að gera sig óháða af
eigin rammleik. Bendir S.N. á dæmi
þessa:
,,Bólu-Hjálmar kemur heim í kot
sitt úr veizlu að kvöldlagi. Hann er
hreifur af víni og kvæSaskap. Hann
ve^rSur aS yrkja, en er pappírslaus.
Þá tekur hann til bragSs aS skrifa
meS krít á þiljurnar í baSstofunni og
hótar krökkunum sínum aS drepa
þau, ef þau þurrki út einn staf. Hann
léttir ekki fyrr en öll baSstofan er
útkrítuð og hefur þá ort heila rímu í
skorpunni. Hér er ekki um innblástur
að villast.......En hver varð upp-
skeran af andagift Hjálmars í þetta
sinn ? Sagan segir, að hann hafi þá
ort 18. rímuna í Göngu-Hrólfs rímum,
og er það mjög sennilegt. í þeirri
rímu er víða geysilegt flug og hraði,
enda hafa sumar vísur úr henni orðið
þjóðkunnar .... Samt er ríman
yfirleitt, jafnvel beztu vísurnar, fjarri
því að vera mikill og góður skáld-
skapur. Efni hennar og búningur er
hvort tveggja ósamboðiS þeim inn-
blæstri, sem hún er runnin af. Hjálm-
ar er að koma úr veizlu, þar sem
rímur hafa verið kveðnar til skemmt-
unar, og hann hefur sjálfur rímna-
flokk í smíðum. Þetta ræður farveg-
inum, sem andagift hans leggst í.
Rímnaformið hafði alla daga reynzt
skáldunum eins konar Prókrústess-
hvíla, sem hætti við að gera alla
jafna. Góðskáldin ná úr því sprettum í
vísu og vísu.en lötra venjulega í tjóður-
bandi þess .... Smekkvísin var
smám saman komin niður fyrir allar
hellur, einkum í vali orðatiltækja og
kenninga.........
Innblástur skáldsins sker ekki einn
úr um gildi neins verks. Hann er
víðar á ferðinni en margur hyggur,
en hittir óvíða fyrir menn, sem geta
fundið honum búning. Mikil andagift
getur orðið að lélegu kvæði, og
hins vegar geta sæmileg kvæði orðið til
án nokkurs þess, sem hægt er að nefna
svo stóru nafni. En eitt hefur andagift
alltaf í för meS sér: hún gerir skáld-
inu eftir á erfiðara að dæma smíði
sitt“.
Og S.N. bendir skáldunum á, að
þau 'hafi gott af aS gera sér grein
fyrir, að hæstiréttardómurinn um verk
þeirra verði alltaf að lokum kveðinn
upp af lesendum þeirra; þeir skeri
úr því um síðir, hvað lifir.
AS lokum minnist hann svo á ungu
skáldin og vekur athygli þeirra á
ýmsu, sem vænlegt mundi þeim til
andlegs þroska. —
Grein þessi sver sig í ættina til
hinna hugleiðinganna, sem um hefur
veriS getið. Á efninu hefur veriS tek-
ið með listamannshöndum, af vitur-
leik og með óbrigSulli smekkvísi um
orðaval og stíl. En það er eitt atriði í
greininni, sem mér finnst vafasamt.
ÞaS er ályktun S.N. um innblástur
Bólu-Hjálmars, þegar hann kemur
heim úr veizlunni og yrkir, að því er
sagan segir, 18. rímuna í Göngu-
Hrólfsrímum. S.N. tekur þrjár vísur
úr rímunum í grein sína og segir þar
um síðustu vísuna, að enginn nútíma-
maður muni vera í efa um, að þetta sé
slæmur skáldskapur. Ég er honum
fyllilega sammála um það. En hitt er
annað mál, hvort hún og hinar vís-
urnar eru runnar af rótum innblásturs.
Vísurnar eru þessar:
Fárleg vóru fjörbrot hans,
fold og sjórinn léku dans,
gæðasljór með glæpafans
Grímur fór til andskotans.