Helgafell - 01.10.1946, Page 151

L'ETTARA HJAL
Um þær mundir, sem þetta er skrifað, hefur
íslenzka ríkið gerzt aðili að bandalagi
hinna sameinuðu þjóða, og þar með hefur það
öðlazt þá viðurkenningu fyrir sjálfstæði sínu
og menningarhlutdeild, sem heimur vorra
tíma getur veitt fyllsta. Um leið höfum ver
MEÐAL HINNA ™mg t]í8 oss fósa til
SAMEINUÐU ^rSðfr£ að vorum
hTrSnA hluta a framtið mann-
kynsins, og allir íslend-
ingar munu í dag eiga þá ósk bezta, að þátt-
taka þeirra í skipun heimsins megi verða
jöfnum höndum þeim til öryggis og heiminum
til velfarnaðar.
Það hefur löngum verið svo, að smáþjóðimar
hafa mátt standa álengdar og horfa aðgerðar-
litlar á, er þeim ráðum hefur verið ráðið, sem
lagt hafa til stærstu fyrirsagnirnar í örlaga-
sögu mannkynsins. Með stofnun hins nýja
þjóðabandalags hafa stórveldin aftur á móti í
fyrsta sinn afsalað sér, að minnsta kosti í orði
kveðnu, forréttindaaðstöðu sinni um úrslita-
áhrif á gang heimsviðburðanna. En einmitt nu,
þegar öll þau ríki, stór og smá, sem talin eru
hafa gert sig verðug trúnaðar í samskiptum
þjóðanna, eru loks kvödd til sameiginlegra
ákvarðana um framtíð mannkynsins, er hlut-
deild Islands í þeim ráðum um tvennt at-
hyglisverð, og mætti fyrir þær sakir vel verða
heiminum tákn nýrra og betri tíma. Það er
minnsta ríkið innan samtaka hinna sameinuðu
þjóða, og hið cina, sem hvorki ver sig vopnum
né hyggur á herbúnað. Slík þjóð verður tor-
veldlega vænd um það að vilja seilast til valda
yfir öðrurn þjóðum og löndum með ofbeldi eða
ráðríki; hún á allt sitt undir því, að réttur
hverrar þjóðar til að lifa sjálfstæðu menningar-
lífi sé í heiðri hafður, og eina erindið, sem hún
getur átt að samningaborði þjóðanna, er að
beita atkvæði sínu og áhrifum í þágu friðar
°g öryggis. Þetta er veglegt hlutverk og enn-
þá mjög aðkallandi, því líklega er Iangt að bíða
slíkrar lausnar á alþjóðlegum vandamálum, að
áhrifum nokkurrar velviljaðrar þjóðar verði þar
ofaukið. Samtímis því, að enn eru mannvíg tíð
og víða vopnum beitt, herjar nú hungrið,
þriðja og mannskæðasta heimsstyrjöldin, mörg
iönd hnattarins og ógnar milljónum manna
með tortímingu. Enn breiðir ófreskja fasismans
hramm sinn yfir heil lönd, enn mega umkomu-
litlar þjóðir, sem engan hlut áttu í neinni styrj-
öld, bíða frelsis síns, og enn er mjög deilt um
veg lýðræðisins með sumum þeim þjóðum öðr-
um, sem þó eru að nafninu til frjálsar. Jafnvel
friðarfundir hinna sigursælu þjóða hafa að
háttvísi staðið mjög að baki samkvæmislífinu
hjá Goðmundi á Glæsisvöllum, og raunar
skyldi engan undra, þó að í odda skerist
milli þeirra, er þar eiga sæti. Orsökin er ekki
fyrst og fremst sú, að viljann til skilnings og
samstarfs vanti, heldur hin, að þangað eru
komnir fulltrúar margra og fjarskyldra þjóða,
sem lifa ennþá hver í sínum heimi, innan
þeirra múrveggja, sem aldir og árþúsundir hafa
hlaðið í kringum þær úr öllu því efni, er
ólíkur uppruni og tunga, trúarbrögð og lífs-
skoðanir, gátu lagt þeim til. Meðan þannig
háttar, verður því aldrei treyst, að jafnvel ein-