Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2005, Blaðsíða 169

SMA-SAGA
son bróðurson sinn með því að láta Egil hálflanga til að sjá Þórólf bróð-
ur sinn drepinn. Það er alls ekkert víst að Snorri hafi viljað Sturlu feig-
an, og hafi hann viljað það er ekki sjálfgefið að hann hafi haft neitt sam-
viskubit út af því þó að siðaboð kirkjunnar hafi kveðið á um að hann ætti
að hafa það. Rökstuðningur Torfa fyrir ströngum siðaboðskap kirkjunn-
ar um þetta efni er sannfærandi og sömuleiðis að sá boðskapur hafi haft
áhrif á bæði höfund Egils sögu og lesendur/áheyrendur hennar. Það er
hins vegar óskiljarfiegt af hverju það ætti að benda á Snorra sem höfund
frekar en einhvern annan. Þá finnst mér það heldur draga úr dýpt og
merkingu lýsingarinnar á afstöðu Egils til bróður síns að vera byggð á
svo óskáldlegum atburðum sem meintum launráðum Snorra við Sturlu.
Sjálfstæðu rökin fyrir persónulegum sálarátökum Snorra eru veik - hann
getur hafa átt í þeim án þess að það leiddi harrn til að skrifa Egils sögu og
hann gæti ekki hafa átt í þeim enda var hann augljóslega ekki venjulegur
maður og því engin ástæða til að eigna honum venjuleg sálarátök. Rökin
verða eingöngu sennileg ef maður trúir því að hann hafi skrifað Eglu -
en það verða þá hringrök. Niðurstaðan hefði þurft að vera frábærlega
upplýsandi - ómótstæðileg - til að maður hefði getað sætt sig við veika
burði forsendunnar. Það er hún ekki, og það sem verra er þá dregur hún
athyglina frá því að stærsti hluti þessarar bókar er frábær vísindi, þ.e.
greiningin á Egils sögu og beiting kenninga Bourdieus á íslenskt mið-
aldasamfélag. Hvorttveggja væri tdlefiú í bókút af fyrir sig og seinna efn-
ið er mjög vænleg tilraun tdl að skýra af hverju Islendingar lögðu stund á
bókaskrif á miðöldum, mun vænlegri en tdlraunir Helga Guðmundsson-
ar og Gunnars Karlssonar um sama efni. Hún hefði þurft mun meira rúm
og vægi tdl að njóta sín og vona ég innilega að Torfi geri henni betri skil
í framtíðinni.
Eg á eftdr að víkja meira að hinni aðferðafræðilegu hfið þessa máls hér
á eftdr en í bili nægir að geta þess að bók Torfa er einstaklega læsileg og
sver sig í þá stóru ætt íslenskra fræðibóka sem eru skrifaðar þannig að
ósérfróðir geta lesið þær sér tdl gagns og ánægju.
Lfidnguna um matdnn hugsaði ég ekki tdl enda og á í mesta basli með að
finna matvæli sem endurspegla bók Sverris Jakobssonar, Við og veröldin.
Hún er torlæs eins og óbarinn harðfiskur en þó með alþjóðlegum keim
- útkoman er þá væntanlega ósoðið pasta: ógimilegt en í sjálfu sér ríkt af
hitaeiningum. Sverrir (f. 1970) er langyngstur þeirra fræðimanna sem
167