Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 103

HANN VAR BÆÐI MÁL- OG HEYRNARLAUS
og lágstétt. Engu að síður segjast þeir hafa jákvætt viðhorf til ASL. Hjá
Bums o.fl.53 kemur fram að árið 1992 voru birtar niðurstöður rannsókna
Fenn um viðhorf nemenda við Galiaudet. Þær niðurstöður sýna frekar
jákvætt viðhorf tdl ASL. Því miður er sú rannsókn óaðgengileg og því
ekki hægt að bera þessar rannsóknir saman til að sjá hvort viðhorf nem-
enda hafi breyst á þeim árum sem hðu á milli rannsóknanna.
Valgerður Stefánsdóttir ræðir breytingar á viðhorfi innan döffsamfé-
lagsins. Hún tekur dæmi af döff manni sem fyrir rúmum 30 ámm hafi
neitaði að tala táknmál úti á götu við döff konu sem hann hitti en í dag
noti hann táknmáhð hvar og hvenær sem er. Aður blygðaðist hann sín
fyrir táknmálið.S4 Þama hefur viðhorfsbreyting málhafans sjálfs og sam-
félagsins gagnvart táknmáh bein áhrif á málnotandann.
Eins og áður sagði hafa heymarlausir oft neikvæð viðhorf tdl eigin
táknmáls, sjálfsagt oft ómeðvitað. Hvort það er skýringin á því að heyrn-
arlausir breyta oft máh sínu þannig að það sé nær íslensku eða táknaðri
íslensku þegar heyrandi sjá tdl er ekki gott að segja. Sagan segir að heyrn-
arlausir tali ekki „ekta“ táknmál nema sín á milli og algengt sé að þegar
heyrandi er tdl staðar verði táknmáhð fyrir meiri raddmálsáhrifum en
ella. Ein ástæða þessa getur verið sú að sá heyrandi sé ekki mjög góður í
táknmáh og sá heymarlausi reyrú því að laga mál sitt að máh hans. Onn-
ur ástæða gæti hins verið sú sem fyrr var nefhd, að undir niðri búi minni-
máttarkennd sem geri það að verkum að táknari telji raddmáhð „betra“
mál en táknmálið og notd það innan um heyrandi til að sýna hvers hann
er megnugur eða hver hann er. Þetta væri í samræmi við niðurstöður
Kannapell og sýnir viðhorf tdl málanna.
Viðhorftil tslensku
Eins og fram hefur komið hér að ffaman Kta margir heymarlausir á ís-
lenskuna sem það mál sem valdið hefur. Alls staðar er íslenskan sett
framar táknmálinu og málhafar hennar þar með. Valgerður tekur dæmi
um samtal á milli heyrandi og heyrnarlausrar manneskju á táknmáli sem
er rofið þegar önnur heyrandi manneskja kemur á staðinn og íslenskan
tekur \fir, jafnvel þótt báðar heyrandi kunni táknmálú' Hún segir jafii-
framt að almennt hafi heyrnarlausir upplifað það sem svo að alltaf væri
53 Sarah Bums o.fl., „Language attitudes“, bls. 209.
34 Valgerður Stefánsdóttir, Málsamfélag heymarlausra, bls. 61-62.
55 Sama rit, bls. 90.
ioi