Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 97

HANN VAR BÆÐI MÁL- OG HEYRNARLAUS
viðhorf til táknmála og heymarlausra. Mögulegt er að aukin umræða í
samfélaginu á síðustu árum um heymarlausa og táknmál hafi haft þessi
áhrif.
Viðhorf í menntun
Menntun er okkur öilum mikilvæg og þau áhrif sem grunnskólinn hefnr
á mótun lífsviðhorfa okkar verða ekki ofmetin. Þetta á ekki síst við hjá
heymarlausum þar sem einu málfyrirmyndir þeirra em oft í skólanum
og aðgengi þeirra að samfélaginu er að öðra leyti mjög takmarkað.
Kennarar hafa því mikil áhrif á málanám bamanna og viðhorf skipta þar
miklu máh. Fasold38 segir sannanir vera fyrir því að viðhorf til tungu-
mála geti haft áhrif á það hvemig kexmarar koma fram við nemendur og
einnig á það hvemig við læram önnur mál en móðurmáhð. Hann telur
að rannsóknir á viðhorfum til tungumála í menntun séu kannski það sem
skipti mestu máli og bendir á að þær séu einkum tvenns konar a) viðhorf
kennara (til tungumáls nemandans) og b) viðhorf nemenda sem em að
læra annað/erlent tungumál (bls. 171).
Ward Trotter39 fjallar í rannsókn frá 1989 um viðhorf kennara heyrn-
arlausra bama til ASL. Hún segir (bls. 212) að í menntun skipti viðhorf
og sjálfsmynd miklu máli. Hún nefhir að ein gerð rannsókna á viðhorf-
um skoði tvenns konar afstöðu (e. orientation) í málanámi. Þá fyrri (e.
instnimental) má skilgreina þannig að viðkomandi læri málið tdl að upp-
fylla ákveðnar kröfur, annaðhvort til menntunar, á virmumarkaði eða
annars staðar. Seinni afstöðuna (e. integrative) má skilgreina sem nám af
áhuga en þá er það fyrst og fremst áhugi nemanda sem stýrir málanám-
inu. Rannsóknum ber saman um að seinni leiðin sé vænlegri til árangurs
(bls. 212). I menntun heymarlausra barna þarf því að ýta undir áhuga
þeirra á táknmálinu þar sem það er eina máhð sem þau geta skilið til
fullnustu og tjáð sig á af öryggi. Hér er því mikil ábyrgð lögð á herðar
kennarans og mikilvægt að hann hafi jákvæð viðhorf til táknmálsins sem
bamið finnur og skynjar. Það sama gildir að sjálfsögðu um foreldra
heymarlausu bamanna og annarra sem læra táknmálið til að geta haft
38 Ralph Fasold, The Sociolmgiiistics ofSociety, bls. 148, vitnar í ýmsar rannsóknir.
39 Juiie Ward Trotter, ,An Examination of Language Attitudes of Teachers of the
Deaf,“ The Sociolinguistics of the Deaf Community, ritstj. Ceil Lucas, London: Aca-
demic Press, 1989, bls. 211-230.
95