Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 188

NOAM CHOMSKY
notkun þess. Þó að heilmikið sé enn á huldu hefur orðið nægileg þróun
til að íhuga að minnsta kosti og leggja jafiivel stund á einhverjar nýjar og
yfirgripsmiklar rannsóknir um snið tungumála. Sérstaklega getum við þá
spurt hversu gott sniðið er. Hversu lík eru tungumál því sem ein-
hverskonar ofirrverkfræðingur myndi hanna með tilliti til þeirra skilyrða
sem máleiginleikinn þarf að uppfylla?
Það þarf að skerpa á þessum spumingum og til eru leiðir til þess að
snúa sér að því. Máleiginleikinn er samofinn byggingu hugans/heilans.
Hann starfar með öðrum kerfum sem setja fram skilyrði sem tungumálið
verður að uppfylla eigi það að vera nothæft. Það mætti hugsa sér „skil-
yrði um læsileika“, í þeim skilningi að önnur kerfi verða að getað „lesið“
tjáningar tungumálsins og notað þær sem „leiðbeiningar“ fyrir hugsun
og hegðun. Til dæmis verðm skynhreyfikerfið að getað lesið úr leið-
beiningum um hljóð, það er að segja „framsetningu hljóða“ sem tungu-
málið framkallar. Hljóðmyndunar- og skynfæri hafa sérstaka hönnun
sem gera þeim kleift að túlka ákveðna hljóðeiginleika. Þessi kerfi setja
þannig hinum almenna máleiginleika skilyrði um læsileika, sem verður
að mynda tjáningu með ákveðnu formi hljóða. Það sama á við hugtaka-
kerfi og önnur kerfi sem nýta sér úrræði máleiginleikans, þau hafa
eðlislæga eiginleika, sem krefjast þess að setningarnar sem tungumálið
myndar séu settar fram á ákveðinn hátt með tilliti til merkingar (e.
semantic representation).13 Því mætti spyrja að hvaða marki tungumál sé
„góð lausn“ fyrir læsileikaskilyrði sem sett eru af þeim ytri kerfum sem
það verkar með. Til skamms tíma var ekki hægt að setja þessa spurningu
fram af nokkurri alvöru og varla hægt að móta hana á skynsamlegan hátt.
Nú virðast hins vegar vera vísbendingar á lofti sem benda til þess að mál-
eiginleikinn sé nærri „fiillkominn“ í þessum skilningi. Ef það reynist rétt
kæmi sú niðurstaða á óvart.
Það sem hefar verið kallað „naumhyggjuverkeftiið“ (e. Minimalist
Program) er tilraun til að kanna þessar spurningar, en of snemmt er að
leggja dóm á það. Dómgreind mín segir mér að nú sé hægt að setja þess-
ar spurningar á verkeínaskrána með von um svör og fyrstu niðurstöður
13 [Bæði „semantic" og „meaning“ kemur oft fyrir í textanum og er þá átt við
merkingu, en greinarmunur er þó gerður á orðunum þar sem „semantic“ vísar til
merkingarlegra þátta, en þó kemur það fyrir sökum orðalags að „semantic" þýðist
sem „merking".]
186