Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 119

ÉG ÞARF ENGIN FORNRIT TIL AÐ VITA AÐ ÉG ER ÍSLENDINGUR
Tilvitnunin í Brynhildi sýnir að fortíðarrómantíkin virðist ekki horfin
með öllu. Enn lifir a.m.k. það viðhorf að varðveisla íslenskrar tungu sé
mikilvæg til að íslendingar geti lesið fornritin - „okkar gömlu bækur“.
Brynhildur er þó ekki eini viðmælandinn sem er á þessari skoðun því að
fleiri nefna þessi rök að fyrra bragði. Þetta er þó fólki misjafnlega mikil-
vægt, og jafnvel alls ekld, eins og í tilfelli Katrínar, en frá henni er titill
greinar þessarar einmitt fenginn:
Katrín: Já, nei, ég þarf engin fomrit til að vita að ég er Islendingur, ég vil samt
tala íslensku.
Af sama meiði eru athugasemdir fólks um að það sé stolt af því að íslend-
ingar tali svo gamalt mál sem gerir þeim kleift að „lesa handritin“ og af
því að þeim hafi tekist svo vel að varðveita það hingað til megi þeir ekki
láta deigan síga. Með þessum rökum er rætt um tungumálið sem verð-
mæti í sjálfu sér sem beri að varðveita og það þannig hlutgert. Þetta er
hvergi eins sýnilegt og í máli Bjargar:
Björg: Ég las það einhvers staðar [...] að íslenska væri eitt elsta talaða tungumál-
ið í heiminum í dag. [...] Ég er mjög stolt þegar ég segi írá þessu. [...] Við
erum svo dugleg að halda okkar tungu og héma við getum lesið, við skiljum
betur gömlu bókmenntirnar ykkar en þið, eins og í Þýskalandi og Bretlandi.
[...] Mér finnst þetta vera plús. Þetta er bara eins og ég lít á, <jájá) þú veist,
mér finnst þetta vera gildi og svona og einkennandi fyrir þjóðina. Og mér
finnst það synd núna, [...] við erum búin að passa þetta svo lengi að eyði-
leggja það. Mér finnst synd að taka gömul hús sem em börn síns tíma og búa
til nútímahúsnæði úr, þú veist. A þá ekki bara allt að vera eins og menning-
in er í dag? Sko, mér fixmst ofsalega gaman að fara til Evrópu og sjá þessar
lidu gömlu fínu byggingar, sem vora byggðar fyrir mörg hundruð árum, og
þær séu vemdaðar, þannig að maður sjái hvemig lífið var fyrir þrjú fjögur
hundrað áram, <mhm) eða lengra síðan.
Hér hlutgerir Björg tungumálið, þegar hún líkir því við gömul hús sem
henni finnst skylda að varðveita eins og þjóðardýrgrip. Þarna kemur líka
fram það viðhorf að Islendingar standi öðrum þjóðum framar því að þeir
hafi varðveitt tungu sína betur en aðrar þjóðir, t.d. Þjóðverjar og Bretar.
Fom ffægð er nokkuð sem Islendingar vilja geta stært sig af. Hér er því
fortíðarrómantíkin enn á ferð. Greina má slíkar hugmyndir hjá stómm
hluta viðmælendanna þó að fæstir hafi velt þessu jafnmikið fyrir sér og
Björg hefur greinilega gert.