Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 196

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 196
NOAM CHOMSKY tungnmálum, til dæmis spænsku, finnast slíkar setningar. Þær eru einnig til í ensku, þó það sé að af öðrum ástæðum nauðsynlegt að skeyta hinu merkingarlega tóma „there“ við setninguna, sem verður þá: „There seems to have been elected an unpopular candidate.“ Af áhugaverðum ástæðum er einnig nauðsynlegt að snúa röðinni við, og verður þá: „There seems to have been an unpopular candidate elected.“ Þessir eiginleikar koma í kjölfar vals á ákveðnum færibreytum sem hafa áhrif á tungumálið almennt og verka saman og gefa af sér margslungið úrval fyrirbæra sem eru aðeins aðgreinanleg á yfirborðinu. I dæminu sem við erum að skoða má smætta þetta niður í þá einföldu staðreynd að ótúlk- anlega formlega þætti þarf að þurrka út þegar þeir standa í staðbundn- um tengslum við samsvarandi þátt, en það gefur af sér tilfærslueigin- leikann sem krafist er fyrir merkingarlega túlkun á viðmótinu. Það er mikið um stór orð í þessari stuttu lýsingu. Þegar fyllt er í eyðurnar kemur áhugaverð mynd í ljós sem kvíslast í fjölbreyttar form- gerðir tungumála. En ef haldið væri áfram færum við langt út fyrir svið þessarar greinar. Mig langar til að ljúka þessu með stuttri tilvísun til annarra málefha, sem tengjast því hvernig rannsóknir á innri gerð tungumála tengjast umheiminum. Til að hafa þetta einfalt skultun við nota einföld orð. Segjum sem svo að „bók“ sé orð í orðasafni Péturs. Orðið hefur margþætta eiginleika, hljóðffæðilega og merkingarffæði- lega. Skynhreyfikerfin nota hljóðffæðieiginleika í málbeitingu og skynj- tm, tengja þá við ytri atburði: Hreyfingu sameinda, til dæmis. I öðrum kerfum hugans er notast við merkingarlega eiginleika orðsins þegar Pét- ur talar um heiminn og túlkar hvað aðrir segja um hann. Það er ekkert verulega umdeilt hvernig skuli halda áffam með hljóð- ffæðihlutann, en merkingarffæðihlutinn er verulega tundeildur. Með empírískum rannsóknum virðast sömu nálganir vera notaðar fyrir vanda- mál í merkingarffæði og rannsóknum á hljóði, eins og í hljóðkerfisffæði og hljóðffæði. Reynt er að finna merkingarlega eiginleika orðsins „bók“: Að það sé nafnyrði en ekki sagnyrði, og sé notað til að lýsa hlut búnum til af mönnum en ekki efhi eins og vatni eða óhlutbundnu hugtaki eins og heilsu og svo framvegis. Maður gæti spurt sig hvort þessir eiginleikar séu hluti af merkingu orðsins „bók“ eða af hugmyndinni sem tengist orðinu. Miðað við þarrn skilning sem við höfum í dag er engin ein leið til að greina á milli þessara tillagna, en ef til vill mun einn daginn líta dagsins ljós empírísk umræða um það. A hvorn veginn sem er, þá skil- 194
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.