Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 18

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
lyfjagjöfina einni, tveimur, fjórum og átta vikum eftir aðgerð og græðsla
eftir aðgerð metin. Til viðbótar voru sjúklingamir beðnir um að fylla út
Visual Analogue Skala (VAS) daglega, fyrstu vikuna eftir aðgerð sem og
á 14. degi þar sem þeir voru spurðir um verki, bólgu, mar og blæðingu.
Niðurstöður: Viku eftir aðgerð voru 97,18% (PC), 95,59% (Tl), 97,14%
(T2), 94,37% (NC) slímhúðarflipanna lokaðir. Sjúklingar í hópi T2 skráðu
hæstu tíðni verkja (20,0%) og bólgu (25,7%). Eftir 8 vikur voru allir flip-
arnir lokaðir og allir sjúklingar verkjalausir. Graftarútferð var greinan-
lega hjá einum sjúklingi. Eitt implant tapaðist í PC hópi og annað í NC,
hin 300 implöntin voru beingróin. Spumingar varðandi blæðingu, bólgu,
verki og mar sýndu almennt lág gildi fyrir alla hópana og lækkuðu fyrstu
tvær vikurnar. Ekki var tölfræðilega marktækur mrrnur milli hópanna á
mismunandi tímapunktum á neinu þeirra atriða sem rannsökuð voru.
Ályktanir: Fyrirbyggjandi sýklalyfjagjöf fyrir og/eða eftir hefðbundna
implantaaðgerð virðist ekki vera réttlætanleg.
E 24 Nýjungar í lyfjagjöf til meðhöndlunar á algengum kvillum í
munnslímhúð
W. Peter Holbrook', Skúli Skúlason2, Þórdís Kristmundsdóttir3, Halldór Þormar1
'Tannlæknadeild HÍ, 2Lífi-Hlaupi ehf., 3lyfjafræðideild og fiíf- og umhverfisvísindadeild HÍ
phol@hi.is
Inngangur: Samstarf hefur verið milli tannlæknadeildar og lyfjafræði-
deildar um þróun nýrra leiða til meðferðar á algengum sjúkdómum í
munnholi. Unnið hefur verið með: A. doxýcýklín í lágum skömmtum
og B. mónóglýceríðið mónókaprín. Doxýcýklín í lágum styrk er virkur
hemill á matrix metallópróteinasa og getur komið í veg fyrir bólgu í
slímhúð en mónókaprín er náttúrulegt fituefni sem sýnt hefur mikla
virkni gegn ýmsum bakteríum, veirum og sveppum og er meðal annars
virkt gegn Herpes simplex virus og Candida sp.
Efniviður og aðferðir: Þau lyfjaform sem hafa verið þróuð eru: lausnir
svo og hlaup sem loðir við slímhúð, en einnig hefur tannlím verið notað
sem burðarefni. Framkvæmdar hafa verið klínískar rannsóknir: 1) Virkni
hlaups sem innihélt mónókaprín og doxýcýklín í lágum styrk var prófað
í tví-blindri rannsókn gegn HSV-1 sýkingum; 2) virkni doxýcýklínhlaups
var prófað í tví-blindri rannsókn við munnangri (aphthous ulcer), 3)
virkni mónókapríns gegn Candida sveppum var prófuð og losun lípíðs-
ins úr tannlími mæld.
Niðurstöður: Af munnangurssárum greru 70% á þremur dögum
eftir meðferð með doxýcýklínhlaupi en 25% hjá þeim sem voru í við-
miðunarhópi (p<0,005). Rannsókn á herpes labialis sýndi að meðferð
með mónókaprín- og doxýcýklínhlaupi stytti þann tíma sem sár eru
að gróa um tvo daga (p<0,05). Niðurstöður benda til að mónókaprín
í tannlími sé vænlegur kostur til að hindra vöxt Candida undir gervi-
tönnum. 3% mónókaprínblanda hefur góða hömlun á sveppavexti og
er hentug til áframhaldandi prófana í klínískum rannsóknum til að
kanna möguleika á að fyrirbyggja sveppasýkingar undir gervitönnum.
Ályktanir: Niðurstöðumar benda til þess að unnt sé að bæta meðferð
við algengum kvillum í munnholi með lyfjaformum sem innihalda
mónókaprín og doxýcýklín í lágum styrk.
E 25 Er sjáifsmat viðeigandi leið til að mæla færni eldri borgara
með væga vitræna skerðingu?
Sólveig Ása Árnadóttir
Háskóla íslands
saa@hi.is
Inngangur: Niðurstöður á MMSE-prófi (Mini-Mental State Examination)
era eitt algengasta viðmiðið sem notað er til að útiloka eldri einstaklinga
frá þátttöku í rannsóknum. Gjaman er miðað við að þátttakendur nái að
minnsta kosti 24 af 30 MMSE-stigum. Markmið þessarar rannsóknar var
að skoða sambandið á milli MMSE-stiga og gagnagata (missing values) á
staðlaða matstækinu Efri árin: mat á fæmi og fötlun (MFF).
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur (N=186) voru á aldrinum
65 til 88 ára (M=74 ár), 48% voru konur og allir bjuggu í heima.
MFF var notað fyrir sjálfsmat á athöfnum og þátttöku og MMSE
til að gefa vísbendingar um vitræna færni. í athafnahluta MFF
gefa þátttakendur sér stig fyrir líkamlega getu í daglegum at-
höfnum. í þátttökuhlutanum þarf að svara spurningum um tíðni
þátttöku í félagslegum athöfnum. í þessum hluta þarf einnig að
meta hvað stendur í veginum fyrir félagslegri þátttöku (takmark-
anir á þátttöku). Gögn voru greind með lógistískri aðhvarfsgreiningu.
Niðurstöður: MMSE-stig þátttakenda voru frá 16 til 30 og algengi
MMSE <24 var 11%. Algengi þess að vera með eitt eða fleiri gagnagöt á
MFF var: 5% á spumingum um getu í daglegum athöfnum, 11% tengt
þátttökutíðni og 30% tengt takmörkunum á þátttöku. Takmarkanir á
þátttöku var eini hluti MFF þar sem marktæk tengsl voru milli gagna-
gata og MMSE <24 (p=0,048). Þessi tengsl styrktust þegar tekið var tíllit
til áhrifa kyns, aldurs, menntunar og þunglyndiseinkenna (p=0,021).
Ályktanir: Niðurstöður benda tíl þess að eldri borgarar, með MMSE-stíg
undir 24, eigi erfitt með að svara óhlutbundnum spumingum um hindr-
anir á félagslegri þátttöku. Þeir geta hins vegar haft fulla getu til að svara
einföldum hlutbundnum spumingum um líkamlega getu í daglegum
athöfnum og hversu oft þeir taka þátt í félagslegum athöfnum.
E 26 Hvernig spá útkomur úr segulsneiðmyndatöku fyrir
um hreyfingu hjá eldra fólki?
Nanna Ýr Arnardóttir1-2, Aruiemarie Koster4-6, Dane R. Van Domelen1, Robert J.
Brychta3, Paolo Caserotti*’8, Guðný Eiríksdóttir2, Jóhanna Eyrún Sverrisdóttir2,
Lenore J. Launer4, Vilmundur Guðnason2,7, Erlingur Jóhannsson5, Tamara B. Harris4,
Kong Y. Chen3, Sigurður Sigurðsson2, Þórarinn Sveinsson'
'Rannsóknastofu í íþrótta- og heilsufræðum HÍ, 2Hjartavemd, 3National Institute of Diabetes
and Digestive, et al, Bethesda, 4National Institute on Aging, Lab. of Epidemiol., et al, Bethesda,
'íþróttafræðasetur HÍ á Laugarvatni, ‘Maastricht University, Dpt. Social Medicine, Tdáskóla
islands, BInstitut for Idræt og Biomekanik, Óðinsvéum
nya@hi.is
Inngangur: Heilinn rýmar með aldri sem endurspeglast í minnkun á
hvítum- og gráum heilavef sem og auknum hvítavefsbreytingum og
heila- og mænuvökva. Þessi breyting á heilanum hefur verið tengd við
minnkun vitrænnar fæmi. Markmið rannsóknarinnar er að kanna hvort
rýmun á heilavef spái fyrir um hreyfingu fimm áram síðar hjá eldri ein-
staklingum.
Efniviður og aðferðir: Hreyfingin var mæld með hreyfimælum
í Öldrunarrannsókn Hjartanvemdar (AGESII). Þátttakendur bára
hreyfimæli á hægri mjöðm yfir vökutíma í sjö daga samfleytt og vora
alls 759 þátttakendur með fullgilda hreyfimælingu (>4 daga með >10
klst notkun). Alls vora 458 þátttakendur með bæði mælda hreyfingu og
segulsneiðmyndatöku (MRI). Meðalaldur þátttakenda var 79,5 ár.
Niðurstöður: Fjórar breytur vora skoðaðar, hlutfallslegt rúmmál
heilavefs, hlutfallslegt rúmmál hvíts heilavefs, hlutfallslegt rúmmál grás
heilavefs og hlutfallslegt rúmmál hvítavefsbreytinga. Þegar leiðrétt var
fyrir aldri, kyni og drepi í heilavef, spáðu allar breyturnar marktækt
fyrir um heildar hreyfingu (beta=0,15 til 0,19; p<0,01) fimm árum seinna,
en einungis rúmmál hvíts heilavefs og heildarrúmál heilavefs fyrir um
kyrrsetu (beta=-0,14 og -0,11; p=0,004 og 0,046). Þegar leiðrétt var fyrir
18 LÆKNAblaðið 2013/99