Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 19

Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Blaðsíða 19
XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ FYLGIRIT 73 hlutfallslegu rúmmáli heilavefs, spá eimmgis hvítavefsbreytingar fyrir um hreyfingu (beta=-0,12; p=0,008) og rúmmál hvíts heilavefs fyrir um kyrrsetu (beta=-0,12; p=0,044). Ályktanir: Hlutfallslegt heildarrúmál heilans og rúmmál hvítavefs- breytinga spá fyrir um hreyfingu hjá öldruðum og hlutfallslegt rúmmál hvíts heilavefs spáir fyrir um kyrrsetu. E 27 Tengsl mjólkurneyslu á mismunandi æviskeiðum við bein- heilsu aldraðra Tinna Eysteinsdóttir', Þórhallur I. Halldórsson1, Inga Þórsdóttir1, Ingibjörg Gunnarsdóttir2, Gunnar Sigurðsson3, Tamara B. Harris, Vilmundur Guðnason3, Laufey Steingrímsdóttir2 'Rannsóknastofu í næringarfræði við HÍ og Landspítala, Tnatvæla- og næringarfræðideild, heilbrigðisvísindasviöi HÍ, 3Hjartavemd, 4!æknadeild HÍ, 5Landspítala, 6Laboratory of Epidem- iology, Demography and Biometry, IRP, National Insdtute of Aging, Bethesda, BNA tinnaeys@hi.is Inngangur: Rannsóknir benda til þess að mjólkurneysla á lífsleiðinni tengist beinheilsu á efri árum þótt ekki sé ljóst hvaða æviskeið skipti þar mestu máli. Fyrri rannsóknir hafa nánast eingöngu beinst að konum. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna tengsl mjólkumeyslu karla og kvenna á unglingsárum (14-19 ára), á miðjum aldri (40-50 ára) og nú- verandi neyslu aldraðra við beinþéttni í mjöðm. Efniviðurogaðferðir:RannsókninbyggirágögnumÖldmnarrannsóknar Hjartaverndar um fæðuneyslu, lífshætti og beinþéttni 4.798 karla og kvenna, meðalaldur 76 ár. Mjólkumeysla á þremur æviskeiðum var metin með gildismetnum spumingalista. Beinþéttni í vinstri lærleggshálsi var metin með magnákvarðandi sneiðmyndatöku (QCT). Samband beinþéttni og mjólkurneyslu fyrr og nú var metið með fjöl- víðri aðhvarfsgreiningu. Leiðrétt var fyrir aldri, líkamsþyngdarstuðli, hreyfingu, lýsis- og áfengisneyslu og niðurstöður birtar sem munur í beinþéttni milli neysluhópa (D z-gildi). Niðurstöður: Bæði karlar og konur sem neyttu mjólkur >l/dag á allri lífsleiðinni voru með hærri beinþéttni á efri ámm en þeir sem neyttu mjólkur sjaldan eða aldrei. Sterkust tengsl fundust fyrir mjólkumeyslu á miðjum aldri hjá báðum kynjum (Z-gildi 0,20 hjá konum, 0,21 hjá körlum). Tengsl mjólkumeyslu á unglingsárum og beinþéttni aldraðra voru jákvæð en ekki marktæk, og tengsl mjólkurneyslu á efri árum við beinþéttni voru eingöngu marktæk hjá konum. Ályktanir: Mjólkurneysla á lífsleiðinni tengist hærri beinþéttni í mjöðm á efri ámm hjá báðum kynjum. Sterkustu tengslin eru fyrir mjólkur- neyslu á miðjum aldri. Munur á beinþéttni eftir mjólkumeyslu virðist vera af stærðargráðu sem getur skipt máli fyrir lýðheilsu og brotahættu í mjöðm aldraðra. Ástæða er til að beina rannsóknum og forvömum gegn beinþynningu að báðum kynjum. E 28 Næring og efnahagsþrengingar í kjölfar bankahruns Laufey Steingrímsdóttir1, Hrund Valgeirsdóttir1, Þórhallur I. Halldórsson1, Ingibjörg Gunnarsdóttir1, Hólmfríður Þorgeirsdóttir2 'Rannsóknastofa í næringarfræði Landspítala og matvæla- og næringarfræðideild HÍ, 2Embætti landlæknis laufey@hi.is Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að erfiðleikar við að ná endum saman jukust í kjölfar bankahruns á Islandi. Lágar tekjur og efnahagserfið- leikar geta haft áhrif á mataræði og hollustu fæðunnar. Tilgangur þess- arar rannsóknar var að kanna hvort erfiðleikar við að ná endum saman tengdust lakari hollustu og gæðum fæðisins á íslandi. Efniviður og aðferðir: Niðurstöður voru unnar úr gögnum Lands- könnunar á mataræði 2010/2011. Þátttakendur voru 680 konur og 632 karlar á aldrinum 18-80 ára, heildarsvömn 68,6%. Mataræði var kannað með tvítekinni sólarhringsupprifjun ásamt spumingum um lýðfélags- lega þætti. Fimm svarmöguleikar voru við spurningunni um hversu auðvelt eða erfitt fólk ætti með að ná endum saman. Neysla næringar- efna og matvæla hópanna var borin saman og reiknuð með lógistískri aðhvarfsgreiningu. Niðurstöðun Átta prósent svarenda taldi sig eiga mjög erfitt með að ná endum saman en 18% frekar erfitt. Samsvarandi hlutföll meðal öryrkja voru 26% og 32% og meðal atvinnulausra 28% og 28%. Þeir sem áttu mjög erfitt með að ná endum saman (N=106) borðuðu marktækt minna af ávöxtum, grænmeti og grófu brauði, en meira af sykruðum gosdrykkjum borið saman við hina sem áttu auðvelt með það (N=582). Leiðrétt var fyrir aldri, kyni og menntun. Hlutfall viðbætts sykur var 10,1% heildarorku hjá þeim sem áttu mjög erfitt, en 8,5% hjá hinum sem áttu auðvelt með að ná endum saman (P=0,01). Ekki fannst munur á neyslu fitu eða próteina milli hópanna. Alyktanir: Erfiðleikar við að ná endum saman tengjast lakari hollustu, miðað við ráðleggingar um mataræði. Ástæða er til að rannsaka frekar samband félagslegrar og efnahagslegrar stöðu og fæðuvals. Leita þarf leiða til að koma í veg fyrir að bágur efnahagur fólks leiði til ójafnræðis til heilsu vegna óheilsusamlegs mataræðis. E 29 Faraldsfræði og einkenni heiladingulsæxla á íslandi 1955- 2010 Tómas Þór Ágústsson1-2, Tinna Baldvinsdóttir', Paul Carroll2, Rafn Benediktsson2 'Innkirtla- og efnaskiptasjúkdómadeild Landspítala, 2Dpt of Diabetes and Endocrinology, Guy's and St Thomas' NHS Foundation Trust, London tomas.agustsson@btinternet. com Inngangur: Fáar yfirgripsmiklar eða tæmandi rannsóknir hafa verið gerðar á faraldsfræði heiladingulsæxla. Við höfum safnað nákvæmum upplýsingum um öll heiladingulsæxli á íslandi frá 1955 í gagnagrunn sem veitir einstakt tækifæri til að lýsa þeim í vel skilgreindu þýði heillar þjóðar yfir langt tímabil. Efniviður og aðferðir: Þetta er afturskyggn lýsandi rannsókn. Gagnagrunnur var uppfærður til ársins 2010. Þýðinu var skipt í þrjá jafnstóra hópa eftir dagsetningu greiningar. Til að meta einkenni og eiginleika voru kynjahlutföll, tegund, stærð æxlis og einkenni borin saman á mismunandi tímabilum. Heimili einstaklinga var staðsett á korti af íslandi. Niðurstöður: Alls fundust 392 einstaklingar, 165 karlar og 227 konur. Þrjú hundruð og tuttugu eru á lífi og er algengi því 0,1%. Miðgildi ald- urs var 44,4 ár. Algengustu æxlin voru óstarfandi, 43% og prólaktínóma, 40,1%, 11,2% höfðu acromegaly og 5,6% Cushings sjúkdóm. Acromegaly og Cushings sjúkdómur birtust nær eingöngu með ofseytrun hormóna en óstarfandi æxli með staðbundnum einkennum, við hærri aldur og af tilviljun. Stærri æxli greindust við hærri aldur, voru oftar óstarfandi og með staðbundnum einkennum. Konur voru yngri með minni æxli og sjaldnar með staðbundin einkenni. Þegar tímabilin þrjú voru borin saman var engin markverð breyting á nýgengi stórra æxla en óstarfandi og tilvinjunaæxli voru algengari seinna. Einstaklingar í fyrsta hópnum voru yngri. Ályktanir: Faraldsfræði heiladingulsæxla á íslandi eru svipuð og í öðrum minni rannsóknum. Algengi er þó litlu hærra og nýgengi fer vaxandi. Þetta gæti skýrst af auknu aðgengi að myndgreiningu og fyrri LÆKNAblaðið 2013/99 19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.